Kennismaken met kerndocent Ruben van Wendel de Joode: ‘ik wil deelnemers uitdagen en inspireren’

De leergang Strategisch Programmamanagement wordt vanaf dit jaar voortgezet onder de naam Samenwerken aan Complexe Opgaven. Henri Verploegh gaat van zijn welverdiende pensioen genieten en draagt het stokje als kerndocent over aan Ruben van Wendel de Joode. In dit artikel maken we kennis met Ruben. Wat fascineert hem bijvoorbeeld aan samenwerken? En wat vindt hij er zelf lastig aan?

Toen AOG hem vroeg om mee te denken over hoe we Nederland beter kunnen laten samenwerken, wilde Ruben daar graag aan bijdragen. Hij heeft al eerder modules gegeven in opleidingen van AOG, maar is nu voor het eerst kerndocent.

Perspectieven op tafel krijgen

Waarom heeft hij de uitdaging als kerndocent geaccepteerd? ‘Ik vind het interessant om onderdeel te zijn van een team dat een hele leergang ontwerpt. Over samenwerken wordt vanuit verschillende theoretische invalshoeken geschreven en ik vind het mooi om dat in deze leergang bij elkaar te brengen. Maar ook omdat het fantastisch is om met deelnemers aan de slag te gaan. Deze deelnemers zijn zelf betrokken bij complexe opgaven en werken daarbij iedere dag samen. Er is niets mooiers dan met elkaar een gesprek te voeren over het vakgebied en verschillende perspectieven op samenwerken op tafel te krijgen.’

Met een beetje praten kom je niet ver

Volgens Ruben is samenwerken een vak en niet iets wat je er bij doet. ‘We werken allemaal elke dag samen. Dat geldt ook voor een vak als communicatie. Toch vind je wel opleidingen communicatie, maar geen opleidingen samenwerken. We gaan er volgens mij van uit dat we dat wel kunnen. Maar vooral als het gaat om samenwerken tussen organisaties komt er veel bij kijken. Er moet bijvoorbeeld rekening worden gehouden met verschillende, en soms tegenstrijdige, belangen van de betrokken organisaties. Om een samenwerking in die situaties goed te laten slagen, kom je met een beetje praten niet ver.’

Frequente leervragen

Welke leervragen komt hij vaak tegen? ‘Hoe je een samenwerking aanpakt, welke methode je gebruikt, welke stappen je zet, wanneer je een samenwerking wel of niet aangaat, hoe je gesprekken voert en waar je op inzoomt. De mensen waar ik mee te maken heb zijn eigenlijk altijd op zoek naar een handelingsrepertoire om samenwerkingen toch succesvol te maken.’

De zachte en harde kant

Wat fascineert Ruben aan samenwerken? ‘Het is een interessant domein met zowel een zachte kant als een harde kant. De harde kant is praktisch en houdt in dat je onder meer kijkt naar de gezamenlijke doelen in de samenwerking en de afspraken die gemaakt moeten worden. Bij de zachte kant draait het onder andere om de onderlinge relaties en de groepsdynamiek. Ik kijk graag met deze verschillende brillen naar een vraagstuk en vind het boeiend om niet te veel op één domein te focussen. Een andere reden voor mijn fascinatie is het belang van samenwerken. Het is namelijk cruciaal als we de complexiteit van onze hedendaagse vraagstukken aan willen pakken. Anders komen we bijvoorbeeld niet uit onze huidige crises, zoals de stikstofcrisis of vluchtelingencrisis. Daarvoor hebben wij elkaar nodig en moeten we er met elkaar uit zien te komen.’

Jezelf niet vergeten

Wat vindt Ruben lastig aan samenwerken? ‘Bepalen in welke mate ik vast moet houden aan wat ik zelf belangrijk vind en in hoeverre ik meebuig in het belang van de samenwerking. Samenwerking is namelijk heel makkelijk als je doet wat de ander belangrijk vindt. Maar de valkuil is dat je dan jezelf vergeet.’

Gewenste impact leergang?

Wanneer is voor hem deze eerste editie van de leergang succesvol? ‘Wanneer deelnemers de complexiteit van de opgave beter begrijpen maar ook die van het samenwerken zelf. Dat ze een vraagstuk vanuit verschillende perspectieven kunnen benaderen en hun eigen stijl daarin beter hebben leren kennen. Dat ze meer inzicht krijgen in hun kracht en verbeterpunten, en die ontwikkeling ook na de leergang doorzetten. Als we dat tot stand kunnen brengen, dan is mijn missie geslaagd.’

Meer lezen over Samenwerken aan Complexe Opgaven

• Wat zijn complexe opgaven en hoe pak je ze aan?
• Leergang Strategisch Programmamanagement wordt Samenwerken aan Complexe Opgaven.