Het resultaat? Een zelflerend systeem met een belangrijke rol voor de opgeleide adviseurs

Een Incompany Programma waarin eigenaarschap, samenwerking en co-creatie centraal zouden staan. Dat was de opdracht waarover Durk Piet de Vries, strategisch adviseur & programmanager van AOG School of Management en kerndocent Paul Kloosterboer in gesprek gingen met de directie van BCO Onderwijsadvies in Venlo. De Vries: “Ik ben er trots op dat het is gelukt om een programma uit te voeren waarbij we kritisch naar elkaar konden zijn en tegelijkertijd in open communicatie zijn gebleven met de directie.” Het vervolg is inmiddels een feit: geen tweede leergang, maar een zelflerend systeem waarin de opgeleide adviseurs een belangrijke rol spelen.

Adviseren is leren om stevig op je eigen plek te blijven

Het doel van het programma was een leertraject van een jaar voor een geselecteerde groep BCO-adviseurs. De Vries: “Er is veel gaande in het onderwijs en de directie van BCO is zich ervan bewust dat hun adviseurs zich als gevolg van de veranderingen in het onderwijs moeten ontwikkelen. Als professional en adviseur, maar ook persoonlijk. Het leertraject ging over strategisch adviseren: over hoe je als adviseur het samenspel met je klant kunt verbeteren. Hoe je stevig op je eigen plek kunt blijven staan zonder je te verliezen in de inhoudelijke kant van het onderwijs. Voor deze adviseurs was dat een leerpunt: ze zijn stuk voor stuk zeer betrokken bij het onderwijs en hebben veel inhoudelijke kennis en expertise. Hun eerste reflex bij een klantvraag is de inhoud. Tijdens dit traject leerden ze onder andere dat je kritisch kunt zijn zonder de relatie met de klant te beschadigen. Of zoals directeur-bestuurder Peter de Jong het noemt: als adviseur ben je een critical friend: je stelt kritische vragen zonder de goede relatie met je klant te verliezen.”

Andere patronen en technieken aanleren

Docent Paul Kloosterboer heeft de adviseurs van BCO door en door leren kennen. “Het zijn over het algemeen zeer dienstverlenende professionals met veel kennis en grote betrokkenheid bij het onderwijs. Onze uitdaging was deze adviseurs constructief kritischer te maken in hun grondhouding en manieren van werken. Tegelijkertijd was het de bedoeling om zo een nieuwe backbone van echte adviseurs te creëren.” Voorbeeldfiguren, noemt De Vries de deelnemers. “Deze adviseurs nemen nu vanuit hun eigen kracht hun collega’s mee. Zij zijn de ambassadeurs van BCO bij de klant en bij hun collega’s.”

Patronensafari in de jungle van je werk

Kloosterboer beschrijft hoe de adviesrol verandert. “Je springt niet door het hoepeltje van je klant, maar je onderzoekt om welke vraag het nu echt gaat. Hoe kun je je klant helpen om sterker te worden? Waar heeft de klant echt behoefte aan? Misschien is zijn vraag onderdeel van een veel groter vraagstuk dat moet worden geadresseerd. Het gaat erom dat je als adviseur de patronen in het systeem van een klant herkent. Zo zijn de adviseurs op patronensafari gegaan in de jungle van hun eigen werk. Hoe leer je patronen herkennen bij je klant en bij jezelf? Zet eens een andere bril op en bekijk de werkelijkheid van de klant op een andere manier. Pas als je die patronen herkent, kun je er iets mee doen en leer je de ware aard van het advieswerk kennen. Zoals Johan Cruyff het zo mooi verwoordde: ‘Je ziet het pas, als je het door hebt.’”

Eigenaarschap

“Wat de adviseurs van BCO ook hebben geleerd dat je het eigenaarschap van een vraagstuk bij je klant moet laten”, vervolgt Kloosterboer. “Je geeft advies en het is aan jouw klant om daar iets mee te doen. Dat zorgt eerst vaak voor een ongemakkelijke situatie. Een klant haalt een adviseur in huis omdat hij ergens mee worstelt, waar hij zelf niet uitkomt. Zo’n vraagstuk zorgt voor onmacht en de klant denkt aanvankelijk dat hij dat op het bordje van de adviseur kan leggen. Die heeft er verstand van, die moet het dan maar oplossen. De kunst is om die onmacht terug te geven aan de klant en hem te helpen sterker te worden zodat hij er zelf iets aan kan doen. Je moet het probleem van de klant niet overnemen en zelf proberen op te lossen, want dan maak je je klant en zijn hele systeem zwakker. Reik andere brillen aan, geef adviezen en maak je zelf uiteindelijk overbodig.”

Co-creatie

Eigenaarschap en co-creatie waren belangrijke voorwaarden voor het hele traject. De Vries: “Vanaf de eerste gesprekken was duidelijk hoe we wilden samenwerken. Het mooie is dat het hele proces op dezelfde manier is verlopen als de processen waarmee de adviseurs bij hun klanten te maken hebben. We hebben het hele traject samen ontworpen, waarbij de directie van BCO de kaders en uitgangspunten aangaf en wij de invulling van de modules en de begeleiding en de intervisie verzorgden. Het traject is een mooi voorbeeld van co-creatie: we wisten van elkaar wat onze plek en rol was en hielden elkaar daarin scherp. Soms was dat spannend. Zo was een van de uitgangspunten dat de deelnemers eigenaar zouden zijn van hun eigen leerproces. Dus gingen wij vaak na de lunch weg en moesten we het vertrouwen hebben dat de groep het ook zonder ons zou kunnen. Dat moet je dan laten gebeuren. Zo gingen we steeds van A naar B, op de manier van B.”

Kwetsbare kick off

Een van de hoogtepunten van de leergang voor Kloosterboer was de kick off: “Peter de Jong en zijn adjunct Ben Janssen stonden voor de groep en gaven heel helder aan wat ze wilden leren. Ze vertelden wat er goed ging bij BCO, maar ook welk pad ze wilden inslaan en wat zij zelf en de deelnemers nog te leren hadden. Ze kwamen met concrete, persoonlijke voorbeelden. Dat was een heel broos, kwetsbaar moment. Het werd doodstil en daarna begonnen mensen te lachen en grapjes te maken. Het ongemak was voelbaar. Ik ben toen opgestaan om aandacht te vragen voor de moed van Peter en Ben om zich zo kwetsbaar op te stellen. Ze hebben zich echt van hun beste kant laten zien. Het werd weer doodstil. Dat was een prachtig begin.”

Spetterende slotdag

Een spannend moment betrof de organisatie van de slotdag: de invulling was volledig opengelaten. Het was aan de deelnemers zelf om deze dag te organiseren. De Vries: “De groep probeerde ons van onze plek te trekken door te vragen wat onze rol zou zijn en wat de directie hiervan vond. Wij hebben voet bij stuk gehouden: dit was weer een reflex van het oude denken. Uiteindelijk hebben ze een geweldige dag georganiseerd voor hun collega’s en de directie, waarbij Paul en ik als toeschouwers aanwezig waren.” Kloosterboer: “Het was een spetterend hoogtepunt, een manifestatie van de eigenwaarde van de adviseurs. Wij waren erbij als flies on the wall en hebben genoten. Het was prachtig om te zien hoe ze hebben laten zien wat ze hebben geleerd en hoe ze zijn gegroeid.”

Meer weten over onze Incompany programma’s? Download de Incompany en Maatwerk brochure.

Wilt u sparren over hoe u uw organisatie of afdeling kunt transformeren tot een wendbare club die kan meebewegen en snel kan schakelen? Maak dan een afspraak met een van onze programmaontwikkelaars.

Peter de Jong, directeur-bestuurder van BCO Onderwijsadvies, vertelt in een interview hoe hij de samenwerking met AOG School of Management heeft ervaren.