Publiek leiderschap in crisis
- Beleid en Publieke Strategie
- 8 januari 2022
De Corona-crisis treft ons nog steeds hard, in ons professionele leven maar vooral privé. In korte tijd moesten we overschakelen naar een andere manier van leven. Wat opvalt is dat dit de meeste mensen wonderwel lukt. Via Zoom, Skype, Facetime, Google Hangout, Webex (die was nieuw voor mij vandaag) en Blackboard Collaborate komt de wereld tegenwoordig online binnen. In zeer korte tijd is de universiteit overgeschakeld op een nieuwe werkelijkheid met online colleges, webinars en alternatieve toetsvormen. Er is ook winst en en er zijn nieuwe kansen. Afspraken waarvoor het in de offline wereld vanzelf sprak dat van Groningen naar Den Haag en Rotterdam zou worden gereisd, kunnen ineens via een teleconferentie of een videoverbinding. En in sommige werkgemeenschappen lijken de sociale contacten er ook niet per sé onder te lijden.
Maar er zijn natuurlijk vooral veel schaduwzijden. Collega’s met kinderen zijn ineens een stuk minder productief. Deze crisis is niet de grote gelijkmaker, eerder wordt ongelijkheid verder vergroot. In een klein huis met schoolgaande kinderen is het lastiger de discipline er in te houden. En in gezinnen waar veiligheid altijd al een onderwerp was, lopen met het wegvallen van de school als veilige plek, de spanningen verder op. En dan hebben we het nog niet over de collega’s of de familieleden die wekenlang met stevige klachten in bed liggen, of nog erger in het ziekenhuis, zoals een van de deelnemers aan de leergang Publieke Strategie en Leiderschap.
Big government is terug
Wat brengt deze Corona-crisis ons op de lange duur? Nu al is vast te stellen dat de overheid, of zelfs ‘big government’, helemaal terug is. Met de aanzienlijke steunmaatregelen vanuit de overheid worden tientallen miljarden in de economie gepompt om de werkgelegenheid in het bedrijfsleven op peil te houden. Bij de vorige crisis heeft de overheid de bankensector overeind gehouden, nu houdt de overheid de rest van de economie in de benen. Van KLM tot de kroeg om de hoek, van het advocatenkantoor tot het productiebedrijf. Natuurlijk is de steun tijdelijk, maar tijdelijk kan zomaar een jaar zijn. En ook daarna zullen er aanzienlijke middelen moeten worden uitgetrokken voor het overeind houden van de sociale zekerheid in ons land. Zonder overheid geen sociale orde, zonder overheid geen functionerende economie, zonder overheid geen duurzame samenleving.
Leergang Publieke Strategie en Leiderschap
Wil jij jouw visie vormen op hoe jij en daarmee jouw organisatie zich zou moeten verhouden tot dit soort dilemma's?
Leiderschap in crisistijd: de juiste keuzes maken als het land erom vraagt
Het virus maakte van de neo-liberaal Mark Rutte in een korte tijd bijna een ouderwetse socialist. Dat is wat leiderschap kan doen: de juiste keuzes maken als het land erom vraagt. De paarse olifant stond er al die tijd wel, maar de neo-liberale bijzienheid maakte hem bijkans onzichtbaar. De sturende overheid is terug en hoe. De term ‘nationaliseren’ valt inmiddels. Hoe lang is het geleden dat we vanuit onze diepste vezels streefden naar het afschaffen van dividendbelasting voor internationaal opererende bedrijven? Leiderschap vraagt om duidelijke keuzes, in eigen land, maar ook over de grens.
Het beroep dat Zuid-Europese landen terecht doen op onze solidariteit appelleert aan de grondgedachte van de Europese unie. Samen staan we sterker, ook tegen bedreigingen van buitenaf, zoals dit virus. Leiderschap vraagt om een visie die leidt tot een revival van Europese waarden. Maar ook op andere vlakken moeten we met deze en de vorige crisis in het achterhoofd lessen trekken. Het mag wel een tandje minder met die globalisering en de op drift geraakte stroom van producten, diensten, kapitaal en mensen. We moeten een einde maken aan de uitputting van de aarde en de massavernietiging die we eufemistisch intensieve veehouderij noemen. Leiderschap in deze crisis is belangrijk, maar visie op wat daarna komt is uiteindelijk essentieel.
Ondertussen zitten we nog wel een tijd in deze ‘lock down’. En dat we daarna terecht komen in een giga-crisis lijkt bijna wel zeker. Dat is echter van later zorg. Eerst zien hier goed doorheen te komen. En dan geldt toch vooral: zorg voor jezelf en je dierbaren en stel gezondheid op de eerste plaats.
Over Heinrich Winter
Prof.dr. Heinrich Winter is hoogleraar Bestuurskunde aan de Faculteit Rechtsgeleerdheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is bij AOG School of Management kerndocent van de leergang Publieke Strategie en Leiderschap.
9,2 op klantenvertellen.nl