Het glibberige pad van de programmamanager

Na twaalf succesvolle edities van de leergang Strategisch Programmamanagement heeft kerndocent Jo Bos zijn stokje overgedragen aan opvolger Henri Verploegh, principal consultant bij Arcadis. Een mooie opdracht voor iemand die bekendstaat als een diplomatieke ingenieur en een schat aan ervaring heeft opgedaan bij de Rijksoverheid, Twynstra Gudde, KPMG en Arcadis. ‘Wat ik meebreng – naast mijn levenservaring – is de theoretische basis die ik door de jaren heen heb opgebouwd en mijn praktijkervaring die ik heb opgedaan in de publieke en private sectoren in Nederland, Europa en het Midden-Oosten.’

‘Van huis uit ben ik een Delftse ingenieur: ik heb Bouwkunde gedaan en de rode draad in mijn loopbaan is de vraag wat voor werk mensen doen en welke huisvesting daar het beste bij past. Onze werkomgeving is in die 35 jaar enorm veranderd. Ik heb door de jaren heen grote veranderingsprocessen meegemaakt en begeleid, waarbij ik zowel te maken had met de harde als de zachte kanten van veranderingen. Na een periode bij de Rijksoverheid, ben ik heel bewust als adviseur overgestapt naar Twijnstra Gudde. Negentien jaar geleden ben ik – na een uitstapje bij KPMG – gaan werken bij Arcadis, het grootste ingenieursbureau van Europa.’

De lat ligt hoog bij AOG

‘Naast mijn werk voor Arcadis werkte ik zo’n twintig jaar samen met Philip Wagner voor de opleiding Master of Facility Management & Vastgoed van AOG School of Management. Ik vind het heerlijk om met studenten te werken, zeker als het gaat om professionals die gemotiveerd zijn om hun kennis te verdiepen. De lat ligt hoog bij AOG: deelnemers maken werkstukken en doen examens op academisch niveau en leren academisch denken en argumenteren. Ze gaan met elkaar in discussie en exploreren hoe mensen tot een bepaalde argumentatie komen. Door dit hoge niveau in combinatie met de kleinschaligheid en de uitstekende regie achter de schermen heeft AOG School of Management naar mijn mening een unieke positie in Nederland.’

De harde kanten van programmamanagement

‘Bij de leergang Strategisch Programmamanagement krijgen de deelnemers colleges op academisch niveau, waarbij de docenten allerlei invalshoeken belichten. Inhoudelijk bouwen we voort op de basis die Jo Bos de afgelopen twaalf jaar heeft opgebouwd. Wat ik toevoeg is de context van het programma. De harde kant, zeg maar: wat is je doel, welke benefits wil je behalen, wat zijn je scenario’s en hoe zit je business case in elkaar?

Verder ga ik aan de hand van voorbeelden uit mijn eigen praktijk in op de verschillen tussen de publieke, semipublieke en private sector. Steeds vaker werken deze sectoren samen binnen een programma. Ook worden taken die voorheen altijd belegd werden bij de publieke sector, in toenemende mate geoutsourcet naar de private sector. Als je nog nooit bij de overheid hebt gewerkt, sta je soms vreemd te kijken. Zo verloopt de besluitvorming in de publieke sector trager dan in de private sector, maar zijn besluiten onomkeerbaar. Aan de private kant worden besluiten sneller genomen, maar kun je er later op terugkomen. Dat is onmogelijk in een complex overheidsprogramma. Ik hoop dat we een mooie mix aan deelnemers krijgen die veel van elkaar gaan leren.’

Op het glibberige pad blijven

‘Om je werk als programmamanager goed te kunnen doen, moet je goed weten welke rol je hebt. Een projectleider is taakgericht en gaat alleen voor het resultaat van zijn eigen project. Daarvoor moet alles wijken. Een procesmanager is actiegericht: die zorgt dat er iets gebeurt! Als programmamanager is je rol breder en complexer. Je bent doelgericht en je moet mensen mee zien te krijgen op weg naar dat doel. Je hebt te maken met allerlei stakeholders: je eigen team, managers, de politiek, de buitenwereld. Je verzamelt meningen en standpunten, maar je moet ook een duidelijke lijn uitzetten. Hoe kneedbaar lever je informatie aan, hoe pasklaar en kort door de bocht kun je zijn? Hoe ga je om met weerstand? Als programmamanager ben je in de lead, maar je hebt niet altijd de macht. Het pad van de programmamanager is uitdagend, maar glibberig.”

Successen en valkuilen

‘Een succesmoment voor een programmamanager is als je ziet dat je doel heel inspirerend tot stand komt en al je stakeholders zijn aangehaakt. Een valkuil is dat je voor de muziek uitloopt en je onderweg je stakeholders verliest. Of dat je zo gedreven bent dat je niet meer openstaat voor anderen. Of juist andersom: dat je te veel luistert en alleen nog maar samenvat wat anderen vinden.’

Een persoonlijk leertraject

‘Onze docenten hebben onderling veel contact waardoor we samen goed kunnen doordringen tot de individuele behoeftes van de deelnemers. Wat voor de een gesneden koek is, is voor de ander een belangrijke aanscherping van zijn vaardigheden. Het is cruciaal dat wij als docenten aanvoelen waar ieders grote leertraject zit en welke uitdagingen we kunnen aanbieden. Zodat deelnemers na een jaar kunnen aangeven op welke punten ze naar een hoger niveau zijn gegroeid. Zo zorgen we ervoor dat deelnemers niet alleen een academisch programma volgen, maar ook een persoonlijk leertraject doormaken.’

Download hier de brochure van de opleiding Strategisch Programmamanagement.