‘Ambtenaren moeten dichter op maatschappij staan’

Fusies, burgerparticipatie, bezuinigingen, nieuwe media, concurrentie… Het publieke krachtenveld is gecompliceerder geworden. AOG School of Management anticipeert en heeft onder meer bij de gemeente Emmen een interne maatwerkopleiding verzorgd. Gemeentesecretaris Arjen Mewe verhaalt over life long learning, verbinden en organisatieontwikkeling.

Zo’n jaar of acht geleden trok de gemeente Emmen naar AOG School of Management voor een Young Talent Programme, een opleiding waarin jonge professionals vakoverstijgende inzichten kregen aangereikt. ‘Een aantrek­kelijk programma, dat erg succesvol verliep. Zo succesvol zelfs, dat ook meer ervaren collega’s aangaven zin te hebben in een opleidingstraject. Die geluiden hebben we serieus genomen.’

 

Maatwerk
Mewe kwam, na een selectieprocedure (weer) bij AOG School of Management terecht. ‘We zagen ook een duidelijke aanleiding. Van een beleidsambtenaar worden tegenwoordig andere vaardigheden gevraagd dan een jaar of tien geleden. Het krachtenveld is ingewikkelder en de rol en professionaliteit van de ambtenaar daarin belangrijker. Daarom stelden we samen met AOG onder de naam Senior Beleidsmede­werker een leergang samen, geënt op onze organisatie.’

Invloed
Deze keuze bleek bepalend voor de sfeer en effectiviteit binnen de organisatie. Mewe: ‘De effecten zijn voelbaar. Sommige collega’s deden al tien jaar hetzelfde werk, maar zitten nu met frisse energie en nieuw élan veel beter in hun vel en in hun functie. “Invloed” is een belangrijk element geweest daarin. Wacht je af wat er gebeurt en reageer je daarop of neem je zelf het voortouw? Hoe kom je tot verstandige besluiten in een com­plexe context? Ambtenaren moeten geen toeschouwer worden van het spel, maar zelf deelnemen en meesturen.’

Intrinsieke motivatie
Mewe gaat verder: ‘De rol van de overheid is de laatste decennia nogal veranderd. Dus moet je daar als ambtenaar je professionele verantwoordelijkheid in nemen. De rolopvat­ting en risico’s veranderen, burgerparticipa­tie is een must en het effect van media-aan­dacht kan groot zijn. Je moet daarop kunnen inspelen. Dat betekent niet, dat je moet stop­pen met bepaalde benaderingen. Maar wel dat je die inpast in de vragen en werkwijzen van vandaag.’ Deelnemers aan de eerste leergang kwamen zo enthousiast terug op de werkvloer, dat meer collega’s geïnteresseerd raakten. Op het programma stonden onder meer waardema­nagement, netwerkdynamiek, sturingsleer, regie, politieke besluitvorming, reflectie, invloed, lobby, veranderkunde, interventie­kunde en procesmanagement.

Spindoctor
‘We hebben meteen de toon gezet met een sterke kerndocent als vaste begeleider, een goede organisatie en gerenommeerde sprekers. Neem nu Kay van der Linden, de (voormalige) spindoctor van onder anderen Rita Verdonk. Zo iemand komt met schit­terende verhalen en anekdotes over invloed, lobby en politiek. Dat spreekt aan, daar heb je wat aan, zeker ook voor het scherpen van je kritische blik!’

Voorrecht
De gemeente Emmen loopt nu met een vierde groep het postacademische program­ma door en bereidt zich voor op een vijfde editie. Dit betekent, dat straks ruim 10% van alle Emmense ambtenaren dit stevige traject heeft doorlopen. Kortom, de animo voor de leergang is groot. ‘We hebben de leergang zo gepositioneerd, dat collega’s het een voorrecht en een genoe­gen vinden om deel te nemen. Deze vrijwil­lige toegang zorgde voor een sterke intrinsie­ke motivatie. We sluiten af met een examen en een universitair certificaat, om het geheel extra waarde en betekenis te geven.’

Organisatieontwikkeling
De leergang Senior Beleidsmedewerker staat niet op zich, maar maakt onderdeel uit van een brede visie op organisatieontwikkeling. ‘Parallel aan deze leergang liep enkele jaren een Management Development traject, voor de leidinggevenden binnen de organisatie. Daarnaast loopt er een cultuurtraject als be­langrijk onderdeel van doorontwikkeling van de organisatie. Daarom is het ook zo waarde­vol, dat je een leergang kunt inbedden in je organisatie. Je koppelt het aan je eigen keu­zes, stuurt bij waar nodig en onder collega’s blijft ontwikkeling in brede zin voortdurend onderwerp van gesprek. Daarom organiseren we voor de deelnemers van de opleidingen ook terugkomdagen.’

Waardevol
Het is voor Mewe lastig te duiden in welke praktische en dagelijkse werkzaamheden het effect van het intensief opleiden terugkomt. ‘Klopt. Want het gaat veel verder. Collega’s staan door de opleiding meer open voor elkaar. Dit is al erg waardevol gebleken. Mensen vinden elkaar sneller en hel­pen elkaar op weg. Je hoeft het wiel niet opnieuw zelf uit te vinden, als een collega van een andere afdeling met hetzelfde probleem heeft geworsteld. De gemêleerde samenstelling van de groepen zorgt voor synergie. En als je een probleem signaleert op een andere afdeling, dan mag je er rustig tussen springen. Ook al heb je geen dagelijkse vakinhoudelijke of functionele verhouding met elkaar.’

Ontwikkelen
Mewe is ervan overtuigd dat life long learning een belangrijke voorwaarde is voor de vitaliteit van organisaties. ‘Actueler dan ooit. Want door de snel veranderende samenleving en bijvoorbeeld ook het op­schuiven van de pensioenleeftijd, moeten mensen zich blijven ontwikkelen. En daar profiteer je als organisatie ook van. Dus om meer dan één reden is het faciliteren daarvan zeer de moeite waard.’

 

Dit bericht is een bijdrage van Tom Rustebiel. Tom Rustebiel was als programmamaker bij AOG School of Management verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nieuwe leergang Digitaal Leiderschap . Daarnaast was hij programmamanager van Bestuurlijk Leiderschap en alumnus van de leergang Klantstrateeg. Als freelance auteur publiceerde hij over fietsen, reizen, sport en management in een aantal nationale kranten en tijdschriften.

Op de hoogte gehouden worden?

Elke maand sturen we nieuw gepubliceerde kennisartikelen en houden we je op de hoogte van (gratis) inspiratiesessies en relevante informatie over onze academische opleidingen.