Vitaal adviseren en meesterschap

Paul Kloosterboer, kerndocent Meesterschap in Adviseren

Bent u al bekend met de voedselzandloper? Kris Verburg, de auteur van het gelijknamige boek, is een ambitieus medisch wetenschappelijk onderzoeker en tevens graatmagere en welbespraakte Vlaming. Zijn populaire zandloperdieet is echter niet gericht op afvallen, maar op gezond oud worden. Om zijn betoog kracht bij te zetten, veegt hij in het boek de vloer aan met onze Hollandse schijf van vijf en de Amerikaanse en Belgische voedseldriehoek.

Onhandig voor een (voedsel)adviseur. Zijn zelf geschapen vijanden grijpen nu elke onnauwkeurigheid of overmatige stelligheid in zijn boek aan om zijn verhaal te ontkrachten. Jammer, want Verburgs uitgangspunt is minstens zo interessant voor adviseurs als voor eters. Het is zelfs de kapstok voor de leergang Meesterschap in Adviseren en een nieuw, bijbehorend boek dat in de maak is.

Micro-ontstekingen

De kern van Verburg zijn betoog is gebaseerd op een grote metastudie in Nature. Daaruit blijkt dat mensen met overgewicht en te weinig lichaamsbeweging vijf maal zoveel kans als gemiddeld hebben op chronische ziekten als Diabetes type II, aderverkalking, Alzheimer en kanker. En dat de gemiddelde leeftijd waarop deze ziektes zich bij hen manifesteren zo’n twintig jaar jonger is. De reden hiervoor is het optreden van micro-ontstekingen op cellulair en moleculair niveau. Dit gebeurt voortdurend in vetweefsel, bloedvaten, hersenen, kortom, overal in ons lijf. Gezond eten en regelmatig bewegen activeert het immuunsysteem en blijkt de meest effectieve manier om deze ontstekingen te onderdrukken. Andere studies voegen daar nog het belang van regelmatige ontspanning aan toe, bijvoorbeeld via meditatie, mindfulness of hartcoherentie. Of, zoals ik laatst bij een groep arts-adviseurs van een grote verzekeraar oppikte: ‘Als we hier in Nederland wat meer naar zouden leven, waren acuut alle besparingsprogramma’s voor de zorg overbodig.’

Niet alleen ons lichaam, maar elk levend systeem staat bol van zulke micro-ontstekingen. Ook organisaties. Denk maar aan het ingebakken hoog-laag conflict. Hoog voelt zich verantwoordelijk voor het geheel, vraagt zich af wat er speelt, hoe de zaak te beheersen en de goeie kant op te krijgen. Terwijl laag zich afvraagt wat hij wel en niet kan zeggen, wat er al bekokstoofd is en hoe hij zijn autonomie kan behouden, zonder in de rol van dwarsligger te geraken. Bovendien lopen ook de horizontale belangen niet parallel. De beste oplossing voor A is vaak niet de beste voor B en zo verder. En dan het lijn-advies conflict. Eenheden zien adviseurs nogal eens als lakeien van de leiding, betweters of loopjongens. Terwijl de leiding vindt dat ze beter beleid moeten maken, invoeren en bewaken.

Vitaal adviseren

Wat brengen wij als adviseurs teweeg in het organisatorische weefsel? Verergeren we deze micro-ontstekingen en ondermijnen we zo de vitaliteit van het systeem? Bijvoorbeeld door mee te gaan in dramadriehoeken als betweten, aanklagen en onderliggen. Of via advocacy-praktijken, bezweringsrituelen en overnemen van taken. Of versterken we juist het immuunsysteem van de organisatie? Bijvoorbeeld door systemisch kijken en contracteren, partijen verbinden, co-creëren, overdragen wat kan en reflecteren op wat zich voordoet. De cellen in het systeem én de verbindingen ertussen gezonder en sterker maken. Vitaal adviseren. Dat is meesterschap.