“Personeelsmanagers kunnen leren van voetbaltrainers”

Na afronding van het afstudeertraject voor de Masteropleiding van AOG School of Management schreef Richard Jongsma het boek Demotieverhalen – Er was eens/oneens… Het is een spannende combinatie van een autobiografie en wetenschappelijke bevindingen over demotie. “Ik vind veel managementboeken nogal saai. Daarom ga ik in het boek als hoofdpersoon in dialoog met studiegenoten van AOG School of Management, waarbij ik ook twee voetbaltrainers introduceer. Ik heb in feite lucht gepompt in mijn afstudeerscriptie.”

“Na diverse studies op het gebied van bedrijfskunde en personeelsmanagement ben ik het masterprogramma bij AOG School of Management ingegaan. Ik heb eerst twee leergangen gevolgd: HR-Strateeg en Verandermanagement. De scriptie was de afsluiter.

Het onderwerp demotie had altijd al mijn bijzondere interesse. Natuurlijk zijn er soms persoonlijke redenen om een stapje terug te doen. Dat heb ik zelf ervaren toen een jaar of vijf geleden mijn moeder ernstig ziek werd. Twee jaar later werd het echt nijpend en ik wilde eigenlijk voor haar zorgen. Ik werkte toen bij een zuivelorganisatie, maar een stap terug doen binnen het bedrijf bleek niet mogelijk. Omdat ik vond dat ik thuis moest zijn, heb ik besloten te stoppen met werken en mantelzorg te doen. Daarnaast had ik tijd voor het afstudeertraject bij AOG School of Management en ik adviseerde hier en daar. Ik vind dat ik nog nooit zo’n goed besluit heb genomen. En met mijn moeder gaat het nu weer goed, dat is nog het mooiste.

Ik heb er in het begin wel aan moeten wennen, ik moest accepteren dat mantelzorg en een opleiding ook werk zijn en deel van je carrière. En het was lastig om er daarna, toen het weer goed met haar ging, tussen te komen. Niet elke werkgever accepteert zo’n demotie, want een stap terug doen is natuurlijk demotie. Per 1 juni ga ik weer aan de slag als HR-adviseur bij de gemeente Midden-Drenthe.”

Slecht-nieuwsgesprek

“Soms is het goed voor zowel de werknemer als werkgever als eerstgenoemde een stap terug doet. Toch schrikken veel werkgevers ervoor terug. Ze zien op tegen het slecht-nieuwsgesprek en zijn bang dat de loyaliteit en motivatie van de werknemer afnemen. Dus doen ze niets of ze nemen een nog verdergaande stap: ontslag. Dan komen ze de werknemer tenminste ook niet meer tegen bij het koffieapparaat.

Mijn insteek is dat je demotie moet beschouwen als een proces waarvan de positieve of negatieve uitkomst afhankelijk is van de begeleiding. Demotie hoeft geen eindstation te zijn; je kunt het ook zien als loopbaaninstrument. Zo kun je een medewerker een stap terug laten doen met uitzicht op een latere promotie. In de tussentijd kan hij zich ontwikkelen en opleidingen volgen. Dan is het geen definitieve stap terug, maar een ontwikkeling in de carrière.”

Kritische vragen

“Voordat ik aan de masteropleiding begon, had ik al het idee dat ik een boek over dit onderwerp wilde schrijven, gewoon om mijn kennis te delen. Maar de meeste managementboeken vind ik eerlijk gezegd nogal saai. De boeken die ik zelf het leukste vind zijn story telling. Maar ik zag mezelf geen boek schrijven over muisjes en pinguïns. Toen kwam ik op het idee om over een masterstudent te schrijven, over mijzelf dus, die tijdens de Summer Academy in Cambridge twee studiegenoten leert kennen en met hen in gesprek gaat. In de dialogen wordt het onderwerp – demotie – duidelijk en de studiegenoten stellen mij kritische vragen daarover.

Je denkt tevoren dat je van je onderzoeksverslag wel even een boek maakt, maar het heeft me heel wat moeite gekost om alles wat luchtiger te maken en tot een boek te verwerken. Die studiegenoten bestaan trouwens echt en zij weten er uiteraard van.

Ik gebruik het onderzoeksverslag voor mijn afstudeertraject dus in het boek. Wanneer ik dat inlever bij AOG School of Management, blik ik bijvoorbeeld samen met mijn medestudenten terug op de uitkomsten van het onderzoek. De wetenschappelijke bevindingen heb ik verwerkt in de dialogen. De volgende fase is het examen waarbij ik flink aan de tand werd gevoeld en ik eindig met de diploma-uitreiking in de Martinikerk.

Voor mijn scriptie interviewde ik ook negen managers. Hen laat ik in het boek aan het woord en doordat dat citaten uit interviews zijn, is het spreektaal en dus lekkerder leesbaar.”

Voetbaltrainers

“Mijn studiegenoten merken in het boek op dat negen managers wel genoeg zijn en ze vragen me waarom ik geen voetbaltrainer ga interviewen. Voetbaltrainers hebben dagelijks te maken met dat stapje terug, want voetbalspelers zitten de ene keer op de bank en de week daarop spelen ze een schitterende wedstrijd. Dat was een goed idee, dus zo zijn Foppe de Haan en Erwin van de Looi in het boek terechtgekomen. Met elk een eigen hoofdstuk. De zakenwereld kan beslist leren van trainers die elke dag moeten omgaan met teleurgestelde medewerkers (voetballers) en negatieve reacties op het zitten op de bank (demotie). Ze hebben daarover ook dagelijks gesprekken met de spelers, zo leerde ik tijdens die interviews.

De trainers ontbreken in mijn eindverslag voor AOG School of Management. Liane Voerman, die mij begeleidde, wees er terecht op dat ik wetenschappelijk gezien appels met peren vergeleek en had liever dat ik hen wegliet. Maar in het boek misstaan ze niet.

De ondertitel Er was eens/oneens… verwijst natuurlijk naar het begin van een sprookje, maar ook naar de vele verschillende ervaringen en opvattingen die er over demotie heersen. Iedereen heeft wel een mening over demotie, maar die meningen staan vaak haaks op elkaar. De een is het ermee eens, een ander is het juist oneens. Vandaar de woordspeling.”

Dit bericht is een bijdrage van Richard Jongsma, alumnus van de opleidingen HR-Strateeg, Verandermanagement en de Masteropleiding van AOG School of Management. Richard schreef naar aanleiding van zijn scriptie het boek ‘Demotieverhalen. Er was eens/oneens…’, met o.a. bijdragen van voetbaltrainers Foppe de Haan en Erwin van de Looi. Verkrijgbaar via: Boekscout, Bol.com en managementboek.nl.