Ondertussen

drs. Leike van Oss CMC

Alles wat om je heen gebeurt terwijl jij lekker aan het adviseren bent

Hoe goed ken jij de wereld waarin en waarover jij adviseert? En dan bedoel ik niet hoe je er vanuit je vakgebied naar kijkt, want dat weet jij als professional het best. Ik bedoel ook niet de opvattingen die je hebt over die organisatie; je overtuigingen zijn van jou, maar zeggen niet zoveel over de werkelijkheid waarin jij rondloopt. Wat ik bedoel is of je de patronen en dynamieken van de wereld waarover jij adviseert snapt, of je weet hoe het werkt, en wat dan het werkzame bestanddeel is. Waarschijnlijk heb je je er relatief weinig in verdiept. Dat wordt je immers meestal niet gevraagd. Je opdrachtgever wil een oplossing, een analyse, een standpunt. Hij bestelt een resultaat bij je en jij moet aan de slag. Gevolg is dat je oogkleppen krijgt: je focus is gericht op de opdracht en alles wat daaromheen gebeurt is van minder belang. Tunnelvisie is gewoon heel veel focus. Maar daarmee valt er veel buiten je blikveld.

Je opdracht

Je opdracht speelt zich altijd af in een omgeving die veel groter is dan jij met je opdracht in ogenschouw neemt of kunt overzien. In die grotere wereld gebeurt van alles dat van invloed is of kan zijn op wat jij aan het doen bent. Met al die geconcentreerde projectfocus ben je dus waarschijnlijk ook heel belangrijke signalen aan het missen. Je kent het vast, het moment dat er iets onverwachts gebeurt, dat je op datzelfde moment kunt linken aan een gebeurtenis veel eerder. Het viel je toen al op, wellicht dacht je nog even dat je er aandacht aan moest geven, maar toen was het al weg in de waan van je project. Was je je toen maar bewust van dat ogenschijnlijke randverschijnsel, want nu blijkt het de kern van je project te raken.

Ondertussen

In en rond jouw project zit een heel groot Ondertussen: de wereld om je heen die niet direct van belang is voor waar jij mee bezig bent, maar die op de een of andere manier er wel mee verbonden is. Een wereld vol gebeurtenissen die jouw project op een gegeven moment kunnen raken. Je kunt maar beter gevoelig zijn voor het Ondertussen, omdat je dan sneller signalen gaat zien die van invloed zijn op wat jij aan het doen bent. In ons boek Ondertussen in de organisatie onderscheiden we drie soorten ondertussen:

• Het individuele ondertussen: alles wat buiten je blikveld valt, omdat je nu eenmaal niet in staat bent om alles te zien, en omdat je gekleurd naar de wereld kijkt.
• Het sociale ondertussen: het wegennet waar de hazen zich over begeven en waarvan het heel handig is om te weten hoe hazen geiten sparen of koeien ontlopen.
• Het abstracte ondertussen: alles wat buiten je blikveld valt omdat je –zeker in samenspraak met anderen- de wereld moet versimpelen om ‘m te kunnen hanteren.

Adviseren is loslaten

Er bestaan in jouw wereld heel veel Ondertussens, die buiten je blikveld vallen als je al te taakgericht, gedreven, vooringenomen, of vakgeoriënteerd te werk gaat. Adviseren is loslaten van je eigen beelden en focus en nieuwsgierig in de breedte kijken, multipartijdig zijn en durven van standpunt te wisselen, het politieke spel durven aanschouwen en meespelen. Respecteren van de wereld van alle dag, inclusief z’n rommelige voorkomen en imperfecte manier van handelen. Doe je dat niet, dan zul je er – niet altijd aangenaam – door verrast worden: er gebeurt dan niet wat jij vindt dat er in je project moet gebeuren. Of er gebeurt van alles om je heen, waar jij niet bij kunt. Als een hele grote olifant in de kamer die iedereen ziet, behalve jij.

Dit bericht is een bijdrage van drs. Leike van Oss CMC. Leike van Oss is gefascineerd door ‘waarom de dingen gaan zoals ze gaan’. Hoe organiseren mensen, groepen en organisaties zichzelf, hoe lopen ze vast in patronen die ze zelf gebouwd hebben en hoe kan je die patronen weer open breken? Vanuit deze fascinatie werkt Leike als interim-manager, adviseur en (team)coach in contexten waarin veranderen centraal staat. Bij AOG School of Management is ze docent in de opleidingen Verandermanagement en Meesterschap in Adviseren.