Ondernemen en besturen in transitie, aan de hand van een duurzame troonrede

In het kader van Prinsjesdag 2014 sprak Marga Hoek, bestuursvoorzitter van Het Groene Brein, haar alternatieve troonrede op ondernemen en ondernemerschap uit. Business as unusual, zoals Hoek het noemt, “vraagt om disruptieve veranderingen: werkelijk innovatieve technologie en vernieuwende businessmodellen.”

Dit zette mij stevig aan het denken en bracht me 25 jaar terug in de historie, naar mijn studententijd. In het kader van een stage interviewde ik toen ecobioloog prof. dr. H. Saeijs.  Als directeur Rijkswaterstaat Zeeland hield hij zich onder meer bezig met de toenmalige Westerschelde problematiek.

Binnen eigen kring gold Saeijs als een bevlogen visionair. “De natuur is sterker dan de mensheid”, hield hij me voor. Wanneer wij doordenderen op onze destructieve weg en daarbij een vernietigend spoor trekken, zullen wij uiteindelijk als mens zelf het veld ruimen. Zo niet het ecosysteem waar we deel van uitmaken. Dat zal zich ook zonder de mens als deelnemende factor verder ontwikkelen en een nieuwe balans vinden.

Transformatieve bedrijven

Dit inzicht is altijd in mijn gedachten gebleven. We zijn nu 25 jaar verder. 25 troonredes waarbij de nadruk is blijven liggen op economische groei. Op een wereld die er voor de economie is, in plaats van een economie die er voor de wereld is.

Willen wij als mensheid in het wereldwijde ecosysteem blijven passen dan zal het anders moeten. Er zal een transitie moeten plaatsvinden van schade berokkenen, naar schade beperken, naar een neutrale en uiteindelijk positieve waarde creatie op alle terreinen: ecologisch, sociaal en financieel.

Om dit te bereiken, zo stelt Hoek in haar alternatieve rede, is een nieuw soort groei nodig. Een groei die gestalte krijgt door transformatieve bedrijven, die zichzelf en hun omgeving in verandering brengen.

Zeven vensters op een nieuwe economie

Hoek baseerde haar alternatieve troonrede mede op haar recente boek ‘Zakendoen in de nieuwe economie’. Daarin gaat ze nog een stap verder. Bij het zoeken naar nieuwe business modellen is het volgens haar belangrijk de materie vanuit uiteenlopende invalshoeken te bestuderen.

Zelf hanteerde ze zeven invalshoeken of vensters van waaruit transformatieve bedrijven tot nieuwe inzichten kunnen komen:

• Financiering
• Supply chain en value cycle
• Klanten
• Schaalgrootte
• Innovatie
• Leiderschap
• Business cases

Het boek kreeg veel waardering en werd onlangs zelfs uitgeroepen tot managementboek van het jaar.

Nederlandse ondernemers als gids

Peter Bakker, leider van de World Business Council for Sustainable Development, merkte in zijn voorwoord bij het boek op dat juist in Nederland bedrijven de transitie naar een nieuwe economie niet lijdzaam hoeven ondergaan.

“Nederlandse ondernemers staan voor de keus om hun eigen verandering te regisseren. Een verandering die leidt tot een werkelijk nieuwe economie, een mondiale economie die negen miljard mensen binnen het systeem van onze planeet in een goed leven voorziet”.

Ik voeg aan zijn woorden toe dat deze gidsfunctie niet alleen Nederlandse ondernemers betreft, maar evenzeer geldt voor de leiders van instellingen op het terrein van onderwijs, zorg, financiële dienstverlening en ook voor onze overheid.

De nieuwe leergang bij AOG School of Management, ‘Leiderschap in Duurzaamheid’ levert daaraan een concrete bijdrage. Doelstelling van de leergang is het overbruggen van de kloof tussen de aanwezige visie en concrete stappen die in de praktijk al zijn gezet.

Ik nodig u van harte uit kennis te nemen van de inzichten in de alternatieve troonrede van Marga Hoek, haar boek te bestuderen en de brochure ‘Leiderschap in Duurzaamheid’ te downloaden.

Dit bericht is een bijdrage van Ian Muller. Ian is Business Developer opleidingen bij AOG School of Management en vanuit die rol verantwoordelijk voor de leergangen Digitaal Leiderschap en Leiderschap in Duurzaamheid.