Nieuwe tijden, op weg naar een nieuw vertrouwen

Paradigma shift

Het einde van het industrietijdperk doet pijn en er zijn tegelijk de geboortepijnen van de netwerksamenleving. Een periode van morele ontregeling, vastbijten in oude oplossingen en het maximaal mixen van vergane restjes oud succes.

Er zijn mensen die het zeker weten. Het einde van het industrietijdperk, de morele chaos en de financiële crisis zijn versterkt door topbazen van grote financiële instellingen die geen grip hadden op de werkelijkheid en geen maat wisten te houden. Het vullen van de eigen zakken was voor deze toppers belangrijker dan de zaken waar ze voor aangesteld waren. Dat is al te simpel geredeneerd. Veel waarschijnlijker is het dat dergelijk navelgedrag te verklaren is uit het ontstane morele vacuüm tussen het aflopende industriële tijdperk en de doorbraak van de netwerksamenleving. Een periode die we over enige decennia zullen typeren als een periode van morele anarchie.

Oproep tot nieuwe beschaving

Vriend en vijand roepen om verandering. Welke verandering we willen verschilt van persoon tot persoon. Want welke verandering is nodig, hoe gaan ‘ze’ dat aanpakken en wat wordt er van ons verwacht? Dat zijn niet de minste vragen.

Een crisis laat altijd scherpe tanden zien. Er zullen veel mensen ongewild slachtoffer worden van vreemde escapades en de wilde keuzes van de top van menige organisatie. Sommige organisaties zullen de crisis met gemak overleven en anderen worden er onopzettelijk slachtoffer van. Geluk en pech zijn niet altijd stuurbaar. Maar volgens Collins (Great by Choice, 2011) gaat het niet om zaken als geluk, visie, innovatie, ambitie en charisma. Wel gaat het om fanatieke discipline, praktisch creatief zijn en het handhaven van de productie in goede en in slechte tijden om op de lange duur succesvol te blijven.

Onmachtige bedrijven proberen al kostensnijdend overeind te blijven. Zij zullen door hardhandig te hakken in voorzieningen, trainingen en arbeidsvoorwaarden het laatste stukje respect en vertrouwen van hun medewerkers verspelen. Als de crisis overwaait zullen medewerkers, gewapend met een olifantsgeheugen, precies weten naar wie hun voorkeur uitgaat. Want de dubbele vergrijzing dendert door en de tekorten op het personele gebied zullen de komende jaren groot zijn.

Kansen van de crisis

Een crisis geeft ook kansen. De kansen van de crisis moeten we met beide handen aanpakken want ze komen niet onbeperkt voorbij. Dit is de tijd om opnieuw te bepalen wat we onder beschaving en groei verstaan. Cruciaal ook hoeveel marktwerking we willen en kunnen toestaan in de zorg, het onderwijs, de collectieve voorzieningen.

Maatschappelijk bewust ondernemen moet van het zachte imago af. Het is geen alternatief voor grenzeloos, onethisch en vervuilend ondernemen, maar het is de enige weg die ons leidt naar een begaanbare en leefbare toekomst. De cyclische economie zal uit de as van de ongebreidelde industriële groei-economie herrijzen als de vogel feniks. De tandeloze groei-economie zal door niemand worden gemist. De nieuwe samenleving zal voorzichtig de eerste beelden tonen van een duurzame beschaving. Een kwestie van vertrouwen.

HR-event

De thematiek hier geschetst door Rob Vinke komt uitgebreid aan bod tijdens het HR-alumni-event: HR on the Move. Wilt u verder denken over de toekomst van HR en talentontwikkeling? Meld u aan voor HR on the Move.