Juist van het academische ongemak heb ik veel geleerd

Oorspronkelijk komt Jeroen van der Ster uit de commercie. Na zijn HBO Bedrijfseconomie werkte hij voor Randstad Uitzendbureau als intercedent, manager en directeur. Een prachtig, commercieel bedrijf waar hij zich als een vis in het water voelde. Toch zei hij ja toen de provincie Fryslân hem vroeg om stafdirecteur Concernondersteuning te worden. ‘Openbaar bestuur, dat had ik nog nooit gedaan. Het was een leerzame periode, maar na vier jaar voelde ik me nog steeds een bezoeker. Ik kreeg een coach en die zei: ‘jij hebt geen coach nodig, maar een andere baan.’ Binnen een maand stapte ik over naar het Alfa-college in Groningen. ‘Achteraf was de overgang van een commerciële naar een ambtelijke organisatie net iets te veel van het goede. Ik was gewend om verhalen te vertellen en het gesprek aan te gaan en nu ging het vooral over wat er op papier stond. Ook was ik niet gewend dat alles wat wij deden meteen in de krant stond.’

Overstap naar bestuurlijk niveau

Het Alfa-college beviel hem goed en na verloop van tijd werd hij schooldirecteur. ‘Ik gaf leiding aan de afdeling waar verpleegkundigen worden opgeleid. Zodoende werd ik ook bestuurslid van de Ambulance Academie in Harderwijk. Ik kreeg ook de kans een opleiding te volgen en dat werd de premaster Bedrijfskunde en Leiderschap van AOG School of Management, gevolgd door de MBA Innovation & Leadership. Na vier directieposities op rij wilde ik ooit de stap naar het bestuurlijke niveau maken.’ Die stap kwam veel eerder dan verwacht. Zijn vrouw wees hem op de vacature voor zijn huidige functie en hij wist meteen: dat is mijn baan. ‘Ik had het naar mijn zin op het Alfa-college, dus ik ging er fris en fruitig in en legde uit waarom dit mijn baan was. En ik werd het dus. Voor het Alfa-college was het niet fijn dat ik zo snel vertrok. Maar ja, deze baan was gewoon mijn baan.’

Academische zoektocht

Ondertussen merkte hij dat de MBA hem zwaar viel. ‘Ik ben echt heel diep gegaan. Van huis uit ben ik een commerciële man die graag mooie verhalen vertelt. Plat gezegd beweerde ik vaak iets zonder het te kunnen onderbouwen met argumenten of goede bronnen. Het ging mij immers om dat mooie verhaal. Maar daar kon ik bij kerndocent Leen de Waal niet mee aankomen. Zijn feedback was niet mals en vaak dacht ik dat ik als pragmatische hbo’er die academische manier van denken niet onder de knie zou krijgen. Achteraf weet ik dat die fase nodig was om de volgende stap te kunnen zetten. Ik moest leren dat het niet ging om dat mooie verhaal of dat ene doel, maar dat ik moest beginnen met zuiver onderzoek, een kloppend theoretisch kader en een degelijk conceptueel model. Dat academische ongemak was heel moeilijk, maar ik heb er ontzettend veel van geleerd.’ Zo herinnert hij zich hoe hij als voorbereiding op een feedbackgesprek een aantal specifieke vragen aan De Waal mailde. ‘Hij zei: “Het goede nieuws is dat je de juiste vragen stelt. Het slechte is dat jij ze zelf moet beantwoorden, want dit is jouw academische zoektocht.” Natuurlijk was ik teleurgesteld, maar later besefte ik dat ik wel op het goede spoor zat. Met terugwerkende kracht vind ik Leen geweldig. Maar op dat moment sloeg de paniek genadeloos toe.’

Innovaties afmaken

Van der Ster koos voor Innovation & Leadership omdat hij het belangrijk vindt om innovaties te ontwikkelen die ook echt geïmplementeerd kunnen worden. ‘Je wilt niet als Kodak met de filmrolletjes in je hand geconfronteerd worden met de realiteit van de digitale camera. De premaster heeft me vooral geholpen om mijn bedrijfskundige kennis te actualiseren zodat ik weer helemaal up-to-date ben wat betreft de huidige bedrijfseconomische ontwikkelingen. Wat ik verder belangrijk vind is dat je innovatietrajecten ook echt afmaakt. En dat is dan weer het mooie van de MBA zelf: je bedenkt een uniek idee dat je ontwikkelt tot een vliegend model waarmee je in principe aan de slag kunt gaan.’

Uniek idee

Het is de bedoeling dat deelnemers tijdens het Innovation Lab van de MBA een uniek idee ontwikkelen en uitwerken tot en met een werkbaar concept. Van der Ster voerde een gedachtenexperiment uit naar aanleiding van een reis naar Bosnië, waar hij twintig jaar geleden als voormalig reserveofficier diende. ‘Er zaten allerlei ethische en juridische kanten aan, maar het is gelukt om het helemaal uit te werken. Ik ga er overigens niets mee doen, want het was vooral een academische zoektocht waar ik zelf veel van heb geleerd.’

Innoveren in de praktijk

Inmiddels is hij bezig met een mooi innovatieproject bij   Ambulancezorg   Groningen.   ‘We   ontwikkelen   een simulatietraining waarbij we met VR-brillen kunnen oefenen op situaties waarbij sprake is van meerdere slachtoffers in verschillende ruimtes. Normaal gesproken moet je daarvoor Lotus-slachtoffers  oproepen.  Dit  is  een voorbeeld van een innovatie die goed bruikbaar is in de praktijk. De ervaring die ik in het Innovation Lab heb opgedaan is me hierbij goed van pas gekomen.’

Schakelen van nul naar honderd

Hij werkt met veel plezier bij de Ambulancezorg Groningen. ‘Niet te verwarren met UMCG Ambulancezorg: dat is de Regionale Ambulancevoorziening voor Drenthe en een deel van Fryslân.’ Hij liep stage op de ambulance in Amersfoort en bij de meldkamer in Utrecht en heeft grote bewondering voor de manier waarop ambulancemensen na het afgaan van de pieper in één keer van nul naar honderd kunnen schakelen. ‘Binnen zestig seconden zitten ze in de auto.’ Zijn droom betreft weer een ander innovatietraject: ‘Dat onze mensen in de ambulance kunnen beschikken over meer informatie uit het patiëntendossier, want zij moeten nu vaak razendsnel beslissingen nemen over leven en dood zonder over alle feiten te beschikken.’

Bestuurlijke distantie

Leidinggeven aan die zeer zelfstandige professionals is soms een uitdaging. ‘Je kunt alleen een ander leiden als je jezelf goed kunt leiden. Ik heb geleerd dat mijn kracht ook mijn valkuil is. Ik ben enthousiast en dat vinden mensen fijn. Maar als ik boos of ontevreden ben kan ik dat er niet met datzelfde enthousiasme uitgooien. Dan heb ik toch een zekere bestuurlijke distantie nodig. Dat heb ik moeten leren. Van mij mag worden verwacht dat ik in alle dynamiek de rust bewaar. Dat is een eigenschap die ik nog aan het vervolmaken ben.’

Dit interview is in juli 2021 gepubliceerd in alumnimagazine Broerstraat 5 van de Rijksuniversiteit Groningen.