Job design – banen van de toekomst

drs. Eric Buffinga

drs. Eric Buffinga

Dat huidige functieprofielen en functiehuizen niet meer houdbaar zijn lijkt steeds duidelijker te worden. Ja tuurlijk blijft vakmanschap belangrijk en creatieve breinen nodig, maar alles wat daar tussenin zit lijkt te verdwijnen. De kennisintensieve banen lijken op termijn overgenomen te worden door technologie.

Watson supercomputer

IBM-computer Watson wint een spelletje Jeopardy op de Amerikaanse televisie. Leuk zo’n computer die door middel van slimme zoekacties sneller antwoorden kan vinden dan de menselijke opponenten. Toch is het een stukje ingewikkelder. Door het combineren van verschillende soorten kennis en middels algoritmische berekeningen inschatte kans van slagen weet Watson feilloos het juiste antwoord te geven. De manier waarop Watson informatie koppelt en weet in te schatten of het antwoord goed zou kunnen zijn is ongeëvenaard. Daar komt bij dat Watson gebruik maakt van de meest geavanceerde voice-recognition-software die er bestaat. Nu nog moet dit digitale brein worden aangestuurd door een serverpark ter grootte van een gemiddeld .., maar het duurt niet lang meer voordat we deze denkkracht in onze smartphones terug zien. Combineer je dit met de informatie die Google inmiddels heeft verzameld dan kan iedereen bedenken dat dit een bedreiging is voor de gemiddelde kenniswerker in Nederland. Over een aantal jaar wordt de middenklasse van de Nederlandse beroepsbevolking het hardst geraakt en zit een groot deel van de Nederlanders werkloos thuis.

Vakmanschap en creativiteit

SOMAZo extrapolerend op technologische ontwikkelingen uit het verleden lijkt het dat we in 2050 allemaal onze baan kwijt zijn en met onze cocktail aan het strand zitten terwijl de robots voor ons het werk doen. Maar de werkelijkheid lijkt iets genuanceerder in elkaar te zitten. Want vakmanschap lijkt weer aan belang te winnen. Terug naar de smid, de kleermaker en de bakker op de hoek. Kleinschalige initiatieven en ambachten worden volop gesteund en de Nederlandse bevolking wil weer kwaliteit en oprechte aandacht voor de klant. Aan de andere kant van de beroepsbevolking zien we de creatievelingen die continu nieuwe ideeën hebben, innovatie stimuleren en zich steeds meer specialiseren in de echte menselijke kwaliteiten als: emotie, creativiteit en zelfbewustzijn. Daar kan geen computer tegenop. Maar alles wat daar tussenin zit, daar kan technologie een grote impact hebben. Toch zal het zo’n vaart niet lopen. Tenminste, niet met het afkalven van banen in het middensegment. Tijdens de industrialisatie maakt men zich druk om de opkomst van machines en het verlies aan banen en nu lijkt de geschiedenis zich te herhalen. Toch bleek toen dat met het vervallen van repeterende handenarbeid ook weer nieuwe banen ontstonden. Nu de technologie zich verder ontwikkelt ontstaan banen die men zich tot 20 jaar geleden niet eens kon voorstellen. Wie had toen bedacht dat app-ontwikkelaar nu de snelst groeiende functie is? Een dergelijke functie is ook niet meer te vatten in een standaard functieprofiel. De baan vormt zich om het product en individu en groeit mee. Job Crafting.

Job Crafting vs. Job Design

Welke functies zullen er ontstaan als technologie een verdere vlucht neemt. Als een exponent van Watson straks als chip geïmplanteerd in onze hersenen zit, wat zijn dan de mogelijkheden? Of eigenlijk kunnen we nu nog SOMA1bniet bedenken welke banen er over 50 jaar zijn. Want zo’n 50 jaar geleden bestond de computer nog niet en had men niet kunnen bedenken dat u nu dit zat te lezen op een digitaal computerscherm.

Stel nu dat we daar eens gefundeerd over gaan fantaseren. Dat we echt gaan verder denken over de toekomst van werk. Stel dat we kansrijk gaan denken over technologische ontwikkelingen in combinatie met demografische ontwikkelingen? Kunnen we dan nu al banen bedenken, creëren, die we nu nog niet voor mogelijk houden? Kunnen we banen gaan vormgeven? Job Design. Dit gaat verder dan het bijschaven van de baan naar uw wensen of productontwikkeling (job crafting). Het gaat om geheel nieuwe banen. Banen die de teruglopende werkgelegenheid in de middenklasse moeten compenseren. Ik stel voor dat we daarover eens gaan verder denken. Dit levert mogelijk strategische kansen op om te gaan ondernemen met arbeid.

Wilt u ook verder denken over de mogelijkheden van de nieuwe arbeidsmarkt? Volg dan de opleiding: Strategisch Ondernemen met Arbeid. Download hier de brochure.

Op de hoogte gehouden worden?

Elke maand sturen we nieuw gepubliceerde kennisartikelen en houden we je op de hoogte van (gratis) inspiratiesessies en relevante informatie over onze academische opleidingen.