Masterclass Smart Cities in Wenen

Een terugblik op de Masterclass Smart Cities in Wenen. Door Faridah Azimullah, directeur /eigenaar van Eleftherios BV. 

Op 7 april was het zover, de Masterclass Smart Cities in Wenen. De aanleiding was enerzijds mijn belangstelling voor het fenomeen van Smart Cities world-wide en anderzijds de overweging om de opleiding Strategic Urban Development te gaan volgen.

Ter voorbereiding op deze reis heb ik ‘The Smart City of Wien’ gelezen en was onder de indruk van de integrale benadering van de inrichting van een stad als Smart City. In de praktijk blijkt ook in een stad dat instellingen en organisaties graag blijven werken op ieders eigen terrein en dat cross-overs nog vaak als iets bijzonders worden gezien en zeker niet voor de hand liggend.

Thomas Madreiter, directeur Planning Wenen en zijn rechterhand Dominic Weiss hebben dit vooral bevestigd. De heer Madreiter benadrukte daarmee ook dat de Smart City geen doel is maar een middel om met name de kwaliteit van leven in de stad te bevorderen. En dat techniek geen doel is maar een middel. Niet standaard overal techniek installeren maar  vooral nieuwe intelligente processen. Aandacht voor wonen, met name de sociale woningbouw, is ook van belang. Daarbij is het streven naar niet het meest exclusieve, het meest luxueus, maar betaalbare woningen voor bestaande mensen! Ook op het gebied van het universitair cq hoger  onderwijs wordt er steeds meer aandacht aan het fenomeen besteed, maar ook toenemend juist op de lagere scholen met als motto ‘jong geleerd, oud gedaan’.  Wat ik een hele mooie benadering vond is dat men aangaf dat Wenen misschien niet de beste of de snelste Smart City is maar dat men zich inzet om een Smart City te zijn voor een ieder in Wenen. Daarbij blijft men zich richten op groei, geen blinde groei maar om steeds beter te kunnen worden als faciliterende stad. Wenen zet niet in op consolideren of het beperken van mogelijkheden zoals ‘Stop becoming better, you’ll stop being good’ maar Wenens ambitie is groei, excellentie in werk, wonen, leven en vrije tijd. Een gedreven team en prima ambassadeurs voor de mooie stad Wenen.

De lunch in het Café Central geeft een prachtig beeld van de huidige elite in Wenen. Met een beetje fantasie kun je je voorstellen hoe vroeger Oostenrijkse Intelligentsia en kunstenaars hun opwachting maakten in deze centraal gelegen locatie.

Het bezoek aan de Technische Universiteit betreft een ontmoeting met Sabine Knierbein, dr. European Urban Studies en drie van haar masterstudenten die momenteel hun thesis afronden. Zij legt de focus op ‘SMART Growth, Sustainable Growth en inclusive Growth waarbij het sociaal welzijn voor gaat op de economische afweging alleen. Hier gaat men nog meer specifiek in op het centraal stellen, cq betrekken van de burger EN business bij processen die een SMART city mogelijk maken. Tevens wordt stilgestaan bij de effecten van geopolitieke beslissingen op het dagelijks leven. Interessant vond ik het feit dat men niet uitgaat van een bestaand, dan wel nieuw te ontwikkelen model  ‘waar mensen aan moeten voldoen ‘maar dat juist meer gekeken wordt naar de ‘resilience’, de veerkracht van mensen om een antwoord te vinden, om fatsoenlijk om te gaan met veranderingen die soms verontrusten, verwarren maar ook juist uitdagen en inspireren. Deze ontwikkeling zal mijns inziens alleen maar toenemen.

Tot slot naar Siemens afgereisd. Alhier kregen we een college van dipl. ing Alexander Schenk. Een gedreven man die zich met hart en ziel inzet voor het verbinden van theorie en praktijk in de techniek gericht op slimme energievoorziening die zo optimaal aansluit op de behoeften van burgers en bedrijven. In Wenen is er sprake van een aparte locatie, een zogenaamde City in een City, waarbij zo adequaat mogelijk op de behoefte van de consument wordt ingespeeld. Dat betekent wel dat de consument daarmee toestemming geeft om een deel van zijn/haar privacy in te leveren. Om dit te realiseren is het van belang te werken in een joint-venture met zoveel mogelijk energiebedrijven. Het idee is zoveel mogelijk know-how te ontwikkelen en direct toepasbaar te maken ten aanzien van ‘opslag van energie, koeling  e.d. waarbij de input en bevindingen van de consument gelijk kunnen worden geïntegreerd. Siemens richt zich dan ook op Smart Grids die gebaseerd zijn op SMART users, SMART  homes en SMART markets.

Automatisering en optimalisatie dat zijn de doelen voor Siemens om die te realiseren in City in the City. De grootste uitdagingen daarbij om de markt toegankelijk en flexibel te maken zijn:
1) ‘Dynamic pricing’ cq dynamische prijzen versus vaste prijzen.
2)  De interconnectie van verschillende energieopties.
3)  The exchange of data tussen de verschillende domeinen.

De betrokkenheid van Grid-operators is hierbij cruciaal en werkt het beste met gedeelde data van alle betrokken partijen en met de zegen van de belangrijkste stakeholders, in dit geval de burgemeester en de topambtenaren van de stad.

Het afsluitend diner vond plaats in een Italiaans restaurant. Heel goed om elkaar dan even op een andere manier te spreken en de ervaringen van de dag te delen.

Wat mij het meest aansprak in deze Masterclass was de integrale benadering van het fenomeen Smart City. De keuzes en veerkracht om in gemeenschappelijkheid vanuit de politiek, de gemeente, wetenschap, bedrijven en burgers daadwerkelijk te willen en kunnen anticiperen op de uitdagingen van vandaag en morgen. En de ingrijpende rol van techniek die vooral in samenspraak met mensen tot ongekende hoogte kan stijgen. Echter, het mag geen vrijbrief zijn voor een nieuw soort ‘1984’ of ‘Brave New World’ omdat het blijvend kunnen maken van keuzes de weg naar vrijheid biedt in een SMART city.

Dit bericht is een bijdrage van Faridah Azimullah. Faridah Azimullah is directeur/eigenaar van Eleftherios BV en werkt onder meer aan projecten op het gebied van duurzaamheid en innovatie.