Doorbreken van vastgeroeste denkpatronen binnen stedelijke ontwikkeling

Dirk-Jan de Bruijn

Van lineair naar exponentieel

Onder druk van een diarree aan bezuinigingen is ons publieke bestel omgevormd tot lean en mean georganiseerde uitvoeringsloketten – zonder vetrandjes. Waar alles door diezelfde sluis gaat: productie, besluitvorming, sturing, etc. Lekker efficiënt! Met een hoog gehalte aan voorspelbaarheid – gebaseerd op uitgangspunten als grootschaligheid en protocollering. Niet alleen verticaal van opzet, top-down ingericht, maar ook gebaseerd op lineaire ontwikkelingen.

Tsja. En dan te bedenken dat er zich naast dit maakbare wereldbeeld werkelijk een tsunami aan exponentiële ontwikkelingen voltrekt. Gebaseerd op volstrekt andere spelregels, onder meer door koppeling van mondiale technologie (zoals internet of everything, robotisering en 3Dprinting) met lokaal vakmanschap. Waar innovatie in feite afkomstig is van elk individu én volledig geïntegreerd met het businessmodel. Wat niet alleen een oplossing biedt voor spanning tussen operational excellence en customer intimacy, maar door de unieke combinatie van menselijk contact en heel toegankelijke techniek supersnel schaalbaar is qua positie. Gebruikmakend van hele andere grondbeginselen: géén schaarste, maar overvloed; niet geld, maar informatie staat centraal; gebruikmakend van een interne structuur gebaseerd op meeliften op andermans eigendom waarbij gebruiker ook tegelijkertijd producent kan zijn … Waar vernieuwingen niet zozeer vanuit de eigen organisatie komen, maar in co-creatie met communities.

Gezwets?

Dacht het niet! Kijk eens naar de ontwikkelingen op het terrein van smart mobility. Waarbij slimme infrastructuur key is om zo nieuwe mobiliteitsconcepten geconcretiseerd te krijgen – noodzakelijk voor de implementatie van urban development. Wat gebaseerd is op het denken dat de wedstrijd niet wordt gespeeld in het fysieke, maar in het digitale speelveld. Waarbij je er niet bent met optimalisatie van het bestaande in de geest van ‘de moertjes en schroefjes wat aandraaien en her en der een plankje bijschaven’. Met een hoog ‘ho-ho-tut-tut’ gehalte. Want als de wereld buiten sneller verandert dan binnen, dan is er werk aan de winkel. Wat om een totaal andere aanpak vraagt. Gekarakteriseerd door waarden als integraal, multidisciplinair en end-to-end. Over die traditionele grenzen heen: van ‘ik’ naar ‘wij’. Om vervolgens met die wijsheid aan de slag te gaan met het concretiseren van die toekomstbeelden over stedelijke gebieden.

Agility

Het gaat om agility. Zien en snappen wat er gebeurt, om je heen kijken en daar lenig op inspelen. Gestuurd door waarden, heldere doelen, vertrouwen en verbinding. Niet schoksgewijs, maar organisch. Waarbij veerkracht dé asset is. In andere samenwerkingsvormen. Georganiseerd rondom een maatschappelijk vraagstuk. Waarbij niet het structureren van organisaties, maar het structureren van informatie centraal staat. In co-creatie met gebruikers of stakeholders. Wat vraagt om het schakelen tussen meerdere stijlen: geen ‘one size fits all’. Om zo de juiste balans te vinden tussen top-down en bottom-up, tussen dirigerend, dwingend of dienend, tussen sense of urgency en sense of excitement én tussen concentratie en decentralisatie. Gebruikmakend van de kracht van de verschillen: wat eigen is blijft eigen. Maar wel geregisseerd vanuit één concept. Waarbij je diversiteit als driver inzet. Opdat die lineaire orde van wet en regelgeving die exponentieel toenemende technologische ontwikkelingen daadwerkelijk ondersteunt.

Gamechanger

Niet voor niets dat het woord ‘gamechanger’ zo vaak valt. Aardig om in dit verband de wijze les van Clayton Christensen (bedenker van ‘disruption’) ter harte te nemen: ‘Concurreer met jezelf voordat iemand anders het doet’. Immers: ‘There’s only one boss: the customer; he can fire everybody in the company simply by spending his money somewhere else’.

Dit bericht is gebaseerd op Dirk-Jan de Bruijn’s nieuwste boek ‘Vastgeroeste patronen doorbreken’ (Scriptum, 2016). Dirk-Jan de Bruijn is sinds 2009 verbonden als docent aan de leergang Strategisch Programmamanagement van AOG School of Management.