Digitaal polderen met de blockchain

Interview met Ronald Mulder, docent in de leergang Strategisch Leiderschap

Komend jaar wordt de leergang Strategisch Leiderschap van AOG School of Management uitgebreid met een nieuwe module over de blockchain, een kwestie die veel in het nieuws is en organisaties voor allerlei strategische uitdagingen stelt. Ronald Mulder, eigenaar van ThesisOne en voorloper op het gebied van ondernemerschap en innovatie, neemt de deelnemers mee in de snelle wereld van internet, blockchain en digitaal polderen.

“Sinds afgelopen zomer is de koers van de bitcoin al vier keer over de kop gegaan en daardoor heeft iedereen het er nu over. Vaak zonder te weten wat de bitcoin eigenlijk is. De bitcoin is niet bedacht om mee te speculeren, maar als middel om sneller, efficiënter en goedkoper online zaken te kunnen doen. Het oorspronkelijke idee achter de bitcoin is dat je elkaar kunt betalen zonder tussenkomst van een bank. Voor dat doel is de eerste blockchain gebouwd.”

Volledig transparant

“Een blockchain een open database waarin je gegevens kunt opslaan. Dat doe je niet op een centrale plek, maar in een netwerk waarin een heleboel computers met elkaar in verbinding staan. Elke computer die is aangesloten bij dit netwerk heeft een kopie van die database. Het knappe van de blockchain is dat de software en de ingebouwde algoritmes ervoor zorgen dat alle kopieën gelijk aan elkaar zijn. Een blockchain is dus in principe volledig transparant voor het hele netwerk. Bovendien creëer je digitale schaarste: je legt onbetwistbaar vast wat van wie is. Net als je doet met woningen in een kadaster. Dankzij de blockchain is dat nu ook mogelijk in het digitale domein.”

Rozen uit Kenia

“Blockchains als de bitcoin zijn openbaar: iedereen kan daaraan meedoen. Je kunt als bedrijf ook een gesloten blockchaintoepassing laten bouwen. Blockchain is vooral interessant als je veel data uitwisselt met een beperkt aantal partijen in een netwerk of een keten, als privacy en integriteit van de data van belang zijn en als je veel controlemomenten nodig hebt. Omdat je in een blockchain onweerlegbaar vastlegt wat er gebeurt, wordt de controle gemakkelijker. Vaak kun je een blockchain zo programmeren dat de controle vooraf plaatsvindt. Een mooi voorbeeld is de blockchain die IBM samen met de reder Maersk heeft gebouwd voor de logistieke keten van rozen uit Kenia die naar Rotterdam worden verscheept. Alles wat voorheen op papier moest worden vastgelegd loopt nu via de blockchain die alleen open staat voor de instanties die deel uitmaken van deze keten. Vroeger was de doorlooptijd van de papierstroom zo lang dat de bloemen al lang verwelkt waren als de laatste paraaf werd gezet. Die tijd is gigantisch ingekort en de kans op fouten is veel kleiner geworden: winst voor iedereen.”

Digitale vouchers

“Ook open blockchains bieden organisaties en bedrijven interessante mogelijkheden. Zo maakt de VN gebruik van het open platform Ethereum voor de hulp aan vluchtelingen in Jordanië. Om te voorkomen dat de voedselhulp leidt tot verstoring van de lokale markt, deelde de VN jarenlang voedselbonnen uit. Een bijkomend effect was dat er al snel een levendige zwarte handel ontstond in die bonnen. Nu heeft de VN een blockchaintoepassing uitgeprobeerd waarbij vluchtelingen via een app op hun smartphone een tegoed krijgen. Deze digitale vouchers kunnen ze alleen bij de winkeliers die bij dit project zijn aangesloten. Dit loopt helemaal via Ethereum: er komt geen bank aan te pas, zwarthandelaars krijgen geen voet meer aan de grond, de kosten voor de uitvoering zijn met tien procent verlaagd en de lokale winkeliers krijgen nog dezelfde dag betaald.”

Digitaal polderen in opkomst

“Met name open blockchains zijn in potentie revolutionair, omdat ze tussenpartijen overbodig maken. Voorspellingen over het verdwijnen van alle banken neem ik met een korrel zout. Toen internet opkwam werd ook luidkeels geroepen dat alle kranten zouden verdwijnen omdat we nu rechtstreeks met elkaar konden communiceren. Dat is ook anders gelopen. Wat ik wel zie aankomen is de overgang van een egosysteem naar een ecosysteem. Binnen een open blockchain werk je samen met andere partijen op basis van transparantie. Je koppelt systemen aan elkaar en je moet goede afspraken met elkaar maken. Daarvoor moet je dus met elkaar om tafel gaan zitten. Voor mijn gevoel is dat een Europese, of zelfs een Nederlandse manier van doen en een heel andere insteek dan die van de monopolisten uit Silicon Valley, zoals Google en Facebook. Geen ‘winner takes all’-oplossingen maar digitaal polderen: denken vanuit de keten, expliciet oog hebben voor de belangen van een ander en niet alleen voor jezelf. Samen uitvogelen hoe je er allemaal beter van kan worden.”

Experimentele technologie heeft de toekomst

“Volgens Deloitte mislukt 96% van de blockchaintoepassingen binnen een jaar. Dat is niet raar: het gaat om een experimentele technologie. Bovendien kun je de blockchain niet overal voor gebruiken. Het is van belang om eerst te onderzoeken wat de informatiebehoefte is van je eigen organisatie en van het netwerk waarin je werkzaam bent. Vervolgens is het essentieel dat je digitaal gaat polderen: dit is niet iets dat je in je eentje kunt doen. Ga om tafel zitten met relevante partijen in je keten, overtuig ze dat ze iets te winnen hebben als ze meedoen en ga dan pas met het bouwen van de blockchain aan de slag. Ik verwacht echt dat als we deze experimentele fase achter de rug hebben de blockchain de informatietechnologie van de toekomst drastisch gaat veranderen.”

Precies weten wat blockchain en bitcoin zijn? In dit filmpje legt Janine Abbring haarfijn uit hoe het zit:

Meer weten?

Op donderdag 21 juni 2018 start de eerstvolgende editie van de leergang Strategisch Leiderschap. Download de brochure voor meer informatie of neem contact op met de studieadviseur Ronald Hellinga via telefoonnummer 088 556 10 57 of per e-mail: hellinga@aog.nl.