Business partner, kan dat?
- Leiderschapsontwikkeling
- 19 november 2013
Een veel voorkomende ambitie van professionals in shared service centra en stafdiensten of van interne specialisten is om als business partner van het lijnmanagement gezien te worden. Het maakt deel uit van competentieprofielen, ontwikkelprogramma’s worden erop los gelaten. Maar in de praktijk komt het toch maar lastig van de grond. En als je niet uitkijkt slaat het al snel terug op de professionals.
‘Ze hebben het niveau niet’, ‘je maakt van een dubbeltje geen kwartje’ en dat soort beelden. Net zoals we de alomtegenwoordige hoog-laag dynamiek vaak toeschrijven aan personen. Hoe vaak heb ik van mijn opdrachtgevers niet gehoord: ‘ het zijn goede mensen, maar ze denken teveel aan zichzelf en hun eigen gebied en te weinig vanuit het geheel.’ Terwijl men omgekeerd de leidinggevende te weinig inlevend en te dwingend vindt. Zo goed als die hoog-laag-dynamiek een typisch systeemverschijnsel is, zo geldt dat ook voor de lijn-support-dynamiek. Niet zelden ingegeven door het ‘verborgen contract’ in de organisatie. Wat is dat?
Een veel voorkomend ‘verborgen contract’ van een ondersteunende dienst met de leiding is: je hoort erbij, in een min of meer beschermde positie met de nodige vrijheidsgraden, in ruil voor dienstbaarheid en weinig tegenspraak. Net als het verborgen contract voor de externe adviseur klaar ligt: ‘wie betaalt, bepaalt.’ Dit wijkt sterk af van het formele contract, waarin professionele advisering wordt gevraagd. Een klassieke ‘double-bind’: Als je stevig adviseert, ben je lastig en verbreek je het verborgen contract. Doe je dat niet dan schiet je als adviseur tekort. Een vervelende positie die een machteloos gevoel kan geven. Soms ontstaat daaruit de behoefte zichzelf onderling te bevestigen in een ‘boven-positie’: ‘Klanten weten en kunnen onvoldoende op ons terrein, maar doen van alles (verkeerd). We kunnen ze beter niet teveel zelf laten ‘(ver)knoeien.’ Zo zien klant én specialist/adviseur zichzelf als ‘OK’ en de ander als ‘niet OK’. Niet uit slechtigheid, maar gewoon om psychisch te kunnen overleven!
Zulke patronen komen regelmatig terug, ook in de manier waarop veranderingsprocessen verlopen. Zo werd een stafdienst bij een ministerie onderdeel van een shared service organisatie voor het Rijk. Ze organiseren een ontwikkeltraject wat en hoe ze daarvoor moeten leren en veranderen. Van oudsher is hun kracht: adequaat reageren op wensen en eisen van klanten en bazen. Dit blijkt ook in het ontwikkeltraject. Als er duidelijke taken en afspraken liggen over het voorbereiden van bijeenkomsten, komt het team in actie en overtreft regelmatig de verwachtingen. Maar zodra de vraag voor ligt: ‘wat nu?’, ‘hoe verder?’ of: ‘wie pakt de bal op?’, dan kijkt men elkaar aan en de manager en de begeleider in het bijzonder.
Hoe je dit soort verborgen contracten kunt herkennen en er constructief mee om kunt gaan, is een belangrijk onderdeel van de leergang Meesterschap in Adviseren. Voor iedereen die graag meer business partner wil worden!