Verkennend adviesgesprek?
Nieuwsgierig naar de leergangen van AOG? Samen kijken wij naar jouw leervraag, ambities en achtergrond. In een persoonlijk gesprek adviseren we je graag.
Plan een studieadviesgesprek
Hoe kan je je als organisatie tegenwoordig nog onderscheiden van anderen?
Hoe relevant is de Blue Ocean Strategy nu markten zo snel veranderen?
De Blue Ocean Strategy is een wereldwijd bekend strategieboek en strategische organisatiebenadering, gepubliceerd in 2005 door W. Chan Kim en Renée Mauborgne. In plaats van organisaties te laten concurreren in bestaande, drukbevolkte markten waar iedereen dezelfde klanten probeert te vangen (rode oceanen), laat de benadering zien hoe bedrijven zich kunnen onderscheiden door nieuwe, onontgonnen marktruimte te creëren waar concurrentie tijdelijk irrelevant is (blauwe oceanen).
De theorie is nu twintig jaar geleden gepubliceerd en dat leek ons een mooi moment om stil te staal bij de vraag hoe relevant deze theorie nog is. Heeft hij nog steeds dezelfde kracht in een wereld waarin markten sneller veranderen dan ooit? In dit artikel onderzoeken we daarom of de Blue Ocean Strategy anno nu nog een bruikbaar en toekomstbestendig strategisch denkkader is en hoe je als organisatie de principes kunnen toepassen in een tijd van digitalisering, platformeconomie en hoge innovatiedruk.
Hoe organisaties waarde creëren door anders te denken
Het centrale principe van de Blue Ocean Strategy is waarde-innovatie: het gelijktijdig verhogen van waarde voor klanten én het verlagen van kosten voor de organisatie. Waarde-innovatie ontstaat wanneer een organisatie een nieuw businessconcept ontwikkelt dat inspeelt op een duidelijke en omvangrijke klantbehoefte waar tot dan toe nog niet of nauwelijks op werd ingespeeld. Denk aan een bedrijf als Tesla, dat een geheel nieuw ecosysteem rondom premium elektrische mobiliteit creëerde, en Airbnb, die de traditionele hotelmarkt doorbrak met een platformconcept zonder eigen vastgoed. Beide organisaties lieten zien dat echte vernieuwing niet voortkomt uit het verslaan van concurrenten, maar uit het bieden van een alternatief dat daarvoor nog niet bestond. Dit wordt bereikt door systematisch te kijken naar:
- Welke elementen in een sector kunnen worden geëlimineerd?
- Welke kunnen worden gereduceerd?
- Welke moeten juist worden verhoogd?
- Welke kunnen geheel nieuw worden gecreëerd?
Door deze vier acties te combineren, ontstaat een waardepropositie die niet langer draait om het verslaan van concurrenten, maar om het creëren van nieuwe marktruimte waar vraag wordt gegenereerd in plaats van betwist. In een tijdperk van toenemende vercommercialisering en digitalisering biedt waarde-innovatie daarmee een krachtig alternatief voor traditionele concurrentiestrategieën. Of het nu gaat om startups of gevestigde organisaties: het verkennen van dergelijke ‘blauwe oceanen’ helpt om duurzame groei te realiseren. Door voorbij bestaande industriegrenzen te kijken en zich te richten op onbediende klantbehoeften, kunnen organisaties zich onderscheiden in een wereld waarin concurrentie drukker en klantvoorkeuren steeds dynamischer zijn.
Is de Blue Ocean Strategie toekomstbestendig?
Ondanks dat de Blue Ocean Strategy inmiddels bijna twee decennia oud is, blijft de benadering een vaste waarde binnen onze opleidingen, waaronder Bedrijfskunde en Leiderschap. Dat is niet omdat de strategie een universele oplossing biedt -integendeel. Het is juist de selectieve toepasbaarheid die het model toekomstbestendig maakt. In een wereld waarin markten steeds sneller veranderen, dwingt de strategie organisaties om niet uitsluitend te reageren op concurrentiedruk, maar om opnieuw te kijken naar klantwaarde, segmentgrenzen en onbenutte behoeften. Die manier van denken blijft relevant, ook wanneer de praktische toepasbaarheid verschilt per organisatie en sector.
Binnen onze opleidingen benadrukken we bewust dat geen enkele theorie heilig is. Studenten krijgen modellen, perspectieven en frameworks aangereikt, maar nemen mee wat past bij hun context, visie en organisatie. De Blue Ocean Strategy is daarvan een goed voorbeeld: een krachtig strategisch denkkader voor sommigen, een inspiratiebron of zelfs een contrasterend perspectief voor anderen. Precies dat maakt het waardevol in onderwijs: het leert professionals om te kiezen, te interpreteren en te vertalen.
Zo gaf Alumnus Paul Traas, CEO KwikFit aan: “Neem de Blue Ocean, een model dat er vanuit gaat dat je niet concurreert met anderen op prijs of kwaliteit, maar dat je iets totaal anders gaat doen. Ik heb allerlei ideeën over hoe Kwikfit zich van anderen kan onderscheiden. Bijvoorbeeld door klanten de service van een monteur aan huis te bieden. Door onze filialen als kleine groothandels banden te laten verkopen aan garages in de directe omgeving. Door onze bruggen te verhuren aan zzp’ers in de stille uren als een soort shop-in-shop, of door klanten zelf te laten sleutelen aan hun eigen auto’s onder begeleiding van KwikFit. Waarom niet? Ik merk dat ik echt anders heb leren denken en daardoor beter besef wat ons te wachten staat.” Hoewel Paul Traas dit in 2018 deelde, blijft zijn voorbeeld illustratief voor de manier waarop de Blue Ocean-benadering deelnemers helpt radicaal anders te denken over waardecreatie en onderscheidend vermogen.
Tegelijkertijd laat de ervaring van alumnus Joan Prummel zien dat waardevol leren óók ontstaat wanneer een strategie níét aansluit op de praktijk: “Wat is blijven hangen is de opbouw van de opleiding, met al die sprekers, wat voor veel variatie zorgde. Ik was het niet met alle sprekers eens en niet alle theorie is van toepassing op mijn eigen context, maar ook daar is iets van te leren. Toen de theorie van de Blue Ocean bijvoorbeeld werd uitgelegd, wilde ik daar graag in mijn eigen praktijk iets mee doen. Maar die theorie past niet bij wat ik doe. Blue Ocean gaat uit van succesvol zijn door uniek te zijn, maar dat staat juist haaks op wat wij doen. Wij willen, bij wijze van spreken, wel de blauwe oceaan vinden, maar wij willen dat die de volgende dag rood kleurt. Toen realiseerde ik me: je moet het begrijpen en eruit kiezen wat bij jóu past.”
Juist die nuance, dat een strategie niet universeel toepasbaar hoeft te zijn om toch toekomstbestendig en leerzaam te zijn, onderstreept waarom de Blue Ocean Strategy nog altijd een plek heeft binnen het hedendaags strategisch denken. Niet als blauwdruk, maar als uitnodiging om verder te kijken dan bestaande marktlogica, om te experimenteren met nieuwe waardeproposities, en om als professional bewuste keuzes te maken in een omgeving die sneller verandert dan ooit.
Creëren een unieke waardepropositie om onderscheidend te zijn, aan verwachtingen te voldoen en bij te dragen aan een inclusieve samenleving
In de opleiding Bedrijfskunde en Leiderschap leer je strategisch te denken en handelen met focus op het analyseren van de markt en het benutten van kansen. Er is aandacht voor hoe innovatiekracht, strategisch denken en financieel inzicht met elkaar in balans worden gebracht. In de opleiding Strategisch Leiderschap ligt de nadruk op het formuleren van een heldere, toekomstgerichte strategie die de organisatie inspireert en richting geeft, voorbij traditionele concurrentie.
Meer weten over de opleiding Bedrijfskunde en Leiderschap?
Meer weten over de opleiding Strategisch Leiderschap?
9,0 op klantenvertellen.nl