De zoektocht om idealisme en bedrijfsleven met elkaar te verbinden

Al een poosje hadden we als AOG School of Management de wens om er niet alleen zijn voor managers en professionals die het verschil willen maken in hun organisatie. We willen zelf ook graag het verschil maken voor mensen die door een smalle beurs of andere beperkingen niet zo makkelijk kunnen werken aan hun ontwikkeling. Deze wens leidde begin dit jaar tot een samenwerking met YouBeDo, de online boekenwinkel opgericht vanuit de missie ‘meer balans creëren in de wereld’. Bij elke boekbestelling gaat tot 12% van de aanschafprijs naar een goed doel gaat. Op deze wijze zorgt YouBeDo samen met klanten voor een herverdeling van geldstromen die terecht komen bij mens en natuur waar het echt nodig is. In dit blog deelt Michael van Loenen, sociaal ondernemer en een van de oprichters van YouBeDo, zijn persoonlijke zoektocht van de afgelopen twaalf jaar naar hoe hij idealisme en bedrijfsleven met elkaar zou kunnen verbinden.

Is this our wake up call?

Het referentiekader dat we hebben, gaat vaak niet verder dan de ervaringen die we hebben opgedaan in ons eigen leven. Zouden we de mensheid op een tijdslijn zetten van 24 uur van het bestaan van de aarde, dan zijn we slechts enkele seconden in die 24 uur. We gebruiken de resources van onze aarde alsof we kinderen zijn die een snoeptrommel tot op de bodem mogen leeg eten. Wat we echter niet kunnen, is het geheel overzien. De afgelopen eeuwen hebben we van alles genomen, zonder ons te realiseren wat het gaat kosten. De Corona crisis laat ons nu even stilstaan. Het lijkt in een keer helder te worden wat er toe doet en wat niet.

De afgelopen twaalf jaar ben ik zoekende geweest hoe ik idealisme en bedrijfsvoering aan elkaar kon verbinden. Bij meerdere bedrijven zie ik deze worsteling. Ze zien en voelen dat het anders moet, maar hebben moeite om de oude structuren los te laten. Gewoon omdat ze gevangen zitten in het economische perspectief van ‘rendementsdenken’. Als je alles maar vanuit één perspectief blijft beschouwen, houd je iets in stand wat niet meer houdbaar is. Er is maar één manier om met elkaar aan het nieuwe systeem te beginnen en dat is door ons bewustzijn te laten ontwaken: ‘awakening of consciousness’ (Eckhart Tolle).

We hebben altijd een keuze

Bewustzijn gaat over in hoeverre je in staat bent de buitenwereld waar te nemen, te verwerken, ofwel een beleving of besef te hebben van wat jij denkt en voelt, in relatie tot je omgeving. Bewustzijn vraagt om moed om met je eigen innerlijke stem(men) in dialoog te gaan. Je de vraag te stellen: Wie ben ik? Wat heb ik hier op aarde te doen? En waarom doe ik wat ik doe? Als je jezelf beter leert kennen en je bewustzijn zich ontvouwt, dan openen zich ook de luiken van je eigen waarneming. Bert van Ingen, mede-oprichter van YouBeDo verwoordde het voor mij eens heel helder: ‘Als je je bewust bent van je eigen ik en je omgeving, kun je niet corrupt handelen.’ Dan gaat je “systeem” protesteren. In de kern hebben we namelijk altijd een keuze. Laat je je leiden vanuit angst of vanuit liefde.

Rennen of vluchten?

Ik neem je graag mee in mijn persoonlijke reis van bewustwording.  In mijn jonge ondernemersjaren had ik een coach die me vertelde dat we eigenlijk allemaal wel een beetje schizofreen zijn. Hij vroeg me hoeveel stemmen ik in mijn hoofd had en hoe vaak er gedachten door mijn hoofd gingen. Wie heeft niet de hele dag door allemaal stemmetjes in zijn/haar hoofd die de hele dag tegen ons lopen te tetteren. Als we onder druk staan of moe zijn, komen de meest destructieve stemmetjes net iets vaker naar voren. Daar komt nog bij dat de hoeveelheid informatie die ons brein moet verwerken, door het informatietijdperk exponentieel is toegenomen en daarmee ook ons to-do lijstje. Juist deze to-do lijstjes activeren ons reptielenbrein: rennen of vluchten.

Durf jij naar je hart te luisteren?

Al die gedachten zorgen voor een continue spanning, we staan contant aan, elke dag weer. Er is weinig tijd voor ontspanning en rust. Terwijl mijn persoonlijke ervaring is, dat de beste inzichten ontstaan en bijbehorende keuzes maak, wanneer ik in rust ben. Een meditatie-retraite van tien dagen deed me ervaren dat als je tien uur per dag in stilte bent, al die stemmetjes in je hoofd nog net even iets duidelijker aanwezig zijn. Het duurde ruim vier dagen voordat de stemmen verdwenen en de rust in mij keerde. De uitdaging in de dagelijkse ratrace is om je eigen gedachten te temperen, rust in te bouwen in je leven, kortom gas terugnemen om goed voor jezelf te zorgen.

Leven vanuit het hart staat voor mij in lijn met het volgen van je eigen levensmissie. Ik heb de levensovertuiging dat ieder mens iets te leren of herinneren heeft in zijn of haar leven. Als je doet waar je gelukkig van wordt, leef je vanuit je hart. Maar om je hart te kunnen horen, is het nodig eerst je hoofd en je gedachten tot rust te brengen. Want alleen dan kun je voelen of je dingen aan het doen bent vanuit je hart.

‘Het enige dat we niet terugkrijgen in het leven is tijd’, deze uitspraak is me altijd bijgebleven en deed het besef ontstaan dat dit het enige in het leven is waar we geen grip op hebben. De vraag die dit inzicht bij mij opriep was: heb ik altijd het gevoel dat ik mijn tijd met geluk en liefde aan het gebruiken ben? Als we stilstaan, kunnen we luisteren naar ons hart. Dan komt het moeilijkste deel: Kan en durf jij eerlijk naar het gesprek te luisteren dat jij met je eigen hart hebt te voeren?

Leren creëren van vanuit je ‘onderbuikgevoel’

Als er iets niet klopt hebben we soms letterlijk het gevoel dat je maag zich omdraait. Als we verliefd zijn voelen we vlinders in onze buik. Niet voor niets noemen wetenschappers onze darmen ook het tweede brein. De afgelopen decennia hebben we vooral allerlei zaken vooral oplossingen proberen te vinden vanuit ons hoofd. Zo zijn er machines bedacht om CO2 uit de lucht te kunnen halen. Maar gevoelsmatig is dit meer een pleister plakken in plaats van het probleem te genezen. Als we meer vanuit onze creativiteit en intuïtie met elkaar kijken naar wat echt nodig is voor verandering, zouden we dan niet tot meer holistische oplossingen komen? Hoe we onze intuïtie kunnen gebruiken en wat we doen met creativiteit is een domein wat onderbelicht is in ons systeem. We zouden opnieuw moeten leren creëren vanuit het hart en de buik.

Kom in beweging!

Om dingen te laten lukken, moeten we in beweging komen. We moeten met elkaar opnieuw naar de tekentafel om een nieuwe toekomst met elkaar te tekenen. Veel experimenteren door in beweging te komen. We hebben niet voor niets voeten gekregen!

Welke transformatie is nodig als we kijken naar hoe organisaties nu zijn ingericht en hoe ze handelen? De drang naar winstmaximalisatie lijkt leidend te zijn geworden. We zijn het contact verloren met wat bijdraagt aan het grotere geheel. De grote vraag is: hoe kunnen we bedrijven van een totaal andere betekenis laten zijn dan winstmaximalisatie voor aandeelhouders? Hier kan ik een heel boek over schrijven maar ik zou het willen illustreren aan de hand van het verhaal van de Unobox.

Zoek mensen op die met dezelfde problemen worstelen

Ruim twaalf jaar geleden ben ik gestart met YouBeDo.com. Vanuit frustratie dat het anders kan en anders moest in deze wereld. Ik wilde een vraagstuk in de wereld oplossen waarbij je ziet dat mensen of de natuur tekort gedaan werden. Vanuit deze idealistische energie ging ik op zoek naar een model dat zorgt voor een structurele oplossing. In dit geval een onderneming dat aan de ene kant het vraagstuk oplost en aan de andere kant voldoende inkomsten genereert om de onderneming te dragen. Daar zit nou ook net de crux van sociaal ondernemerschap: de samensmelting tussen idealisme en business is zeker geen vanzelfsprekendheid. Deze struggle tussen mijn eigen idealisme en de noodzaak voor een business model heeft me er toe aangezet anderen op te zoeken die al op weg waren gegaan en (een deel van) deze route al hadden afgelegd. Jouw probleem is zelden uniek en er gebeuren altijd meerdere dingen tegelijk in de wereld. Dus zoek die mensen op die hetzelfde probleem hebben en degenen die er tegelijk zijn met de oplossing. Zoek ze op!

De Unobox: twee kanten van het verhaal

Zo ontmoette ik op mijn zoektocht Henry Mentink, oprichter van MyWheels en Het Veerhuis. Hij vertelde hoe kunstenaar Pieter Kooistra zijn hulp inriep om een businessplan te schrijven. Maar hoe geef je een business plan voor een kunstenaar vorm? Dat moet natuurlijk in de vorm van een kunstwerk. Zo ontstond de Unobox.

De Unobox is een prachtig vormgegeven kubus met daarin een venster. Je kunt de kubus openmaken en openvouwen, zodat je alle vlakken goed kan zien. De gedachte achter de Unobox is dat alles een binnenkant én een buitenkant heeft en allebei de kanten waar zijn. Aan de binnenkant van de kubus stonden allerlei woorden die letterlijk de binnenkant van het bedrijf vertegenwoordigden, zoals: energie, return on values, essentie, natuurwaarden, etc.. Deze woorden hebben betrekking op het DNA van het bedrijf en zijn de bron van energie en creativiteit van het bedrijf, meestal ook de reden waarom anderen zich aan het bedrijf willen verbinden. De buitenkant vertelt meer over hoe het bedrijf zich verbindt met de buitenwereld. Denk hierbij aan woorden als geld, communicatie, juridische vorm etc.. Buitenwereld en binnenwereld moeten verbinding met elkaar maken. De crux van het hele verhaal is dat vaak maar één zijde van deze totaal verschillende werelden wordt ervaren en begrepen. Terwijl ze allebei waar zijn en allebei aanwezig zijn in ons wereldse systeem. Doordat we ze echter zien als twee verschillende systemen en niet als één geheel, lopen we vast.

De binnenkant op orde krijgen

Dit verhaal van de Unobox vatte voor mij precies het probleem samen waar in zelf al twaalf jaar tegenaan liep. Hoe kun je de binnen- en buitenkant met elkaar verenigen? Nu de crisis ons dwingt om opnieuw naar de tekentafel te gaan, laten we er dan een individuele én een collectieve bewustzijnsreis van maken. Begin bij jezelf, ga naar binnen. Begin bij je organisatie, ga naar binnen.

Dit artikel is een ingekorte versie van het verhaal van Michael van Loenen, uit het pas verschenen boek: ‘Anders verder, 24 schrijvers over een wereld na Corona’. 

Wil jij met jouw organisatie ook meer betekenisvol ondernemen? De omslag maken naar een betere balans tussen financiële waarde en een positieve maatschappelijke impact? Met een fundamenteel andere bril je organisatie doorlichten? Vraag dan de brochure aan van de driedaagse Masterclass Betekenisvol Ondernemen.