Anita Kraak over Paradoxaal Leiderschap

Wat is paradoxaal leiderschap voor jou?

Paradoxaal leiderschap betekent voor mij: jezelf als een instrument zien binnen veranderingsprocessen. Veranderingsprocessen brengen spanningsvelden met zich mee. Je bent ook zelf een speler in die spanningsvelden. Jouw denken en handelen heeft invloed op de beweging die je wilt realiseren. Het is belangrijk dat je je ervan bewust bent dat je zowel onderdeel van de oplossing als onderdeel van het probleem kunt zijn.

“Je leert jezelf als instrument in veranderingen te zien. En dat instrument kun je slijpen.”

Hoe ontstaan die spanningsvelden?

Als je samenwerkt aan een opgave ben je het vaak eens over het grotere doel en de ambitie. Spanningsvelden ontstaan als je samen keuzes maakt over hoe daar te komen. Onderliggende aannames en drijfveren gaan vaak een onuitgesproken rol spelen. Ons sterke geloof in maakbaarheid kan spanningsvelden versterken. We zitten vastgeroest in onze eigen denkpatronen. Daarin liggen onze visie en voorkeur voor een oplossingsrichting vaak al verborgen. Van daaruit proberen we anderen te overtuigen van ons gelijk.

Hoe kan paradoxaal leiderschap helpen bij die spanningsvelden?

Door paradoxaal leiderschap word je bewust van deze patronen en gebruik je de diversiteit van ieders expertise zonder elkaar te overtuigen. De masterclass Paradoxaal leiderschap helpt je daarbij en geeft je tools om daarover de dialoog aan te gaan. Samen leer je balanceren tussen de ervaren tegenstellingen en je te richten op het grotere doel dat je samen wilt bereiken.

Hoe kwam je bij de masterclass Paradoxaal Leiderschap?

Ik werk bij het Nederlands Jeugdinstituut. We ontwikkelen en delen kennis over het kansrijk opgroeien van kinderen. Dat doen we samen met jongeren, ouders, professionals en beleidsmakers. In de praktijk zie ik dat de zorg voor kinderen en gezinnen met complexe problemen stagneert of escaleert. Iedereen voelt zich onmachtig in die complexiteit: de gezinnen, professionals, bestuurders en beleidsmakers .

De betrokken partijen zoeken houvast in de uiterste polen van een spanningsveld. Bijvoorbeeld: overbehandelen om geen verwijtbare fouten te maken. Of juist wegkijken en doorverwijzen. Daarmee word je deel van het probleem in plaats van deel van de oplossing. Ik zocht naar kapstokken en handelingsrepertoire om in dit soort casuïstiek weer een gezamenlijke beweging en balans te vinden. Toen vond ik het boek Paradoxaal Leiderschap van Ivo Brughmans. Ik herkende in het boek de worsteling in mijn eigen werk. Via het boek wam ik bij de masterclass van AOG terecht.

Wat kunnen deelnemers volgens jou verwachten van de masterclass? En wat niet?

Verwacht in ieder geval géén kookboek met een recept dat je kunt volgen. Je krijgt géén kant-en-klare oplossingen aangereikt. Gelukkig maar. Dat zou ook niet passen. Wat het wel is: je leert jezelf scherper zien als een instrument in veranderingen. Je bent object en subject tegelijk. En je leert hoe je dat instrument kunt blijven slijpen.

Je bespreekt met een heel diverse groep deelnemers concrete ervaringen. Vaak aan de hand van verschillende werkvormen. Daarop reflecteer je samen. Zo krijg je gedurende de drie dagen steeds meer denkkaders en handvaten aangereikt. Je ontwikkelt meer handelingsrepertoire om te balanceren op spanningsvelden. En je wordt bewust van je eigen beroepssocialisatie en daarbij horende overtuigingen.

Wat heeft de masterclass je opgeleverd?

Ik zie de masterclass Paradoxaal Leiderschap als een verrijking voor mijn werk en eigenlijk ook voor ons dagelijks samen leven. Als het lukt om polarisatie te overbruggen, wordt samenwerken en samen leven inspirerender. Je geeft onmacht een gezicht. Dat biedt perspectief en ruimte voor blijvende ontwikkeling.