Ontwikkelen begint bij het leren zien wat er gebeurt tussen mensen 

Organisaties bestaan niet uit structuren of strategieën, maar uit mensen die samen betekenis geven aan wat ze doen. Toch worden veel vraagstukken rond organisatieontwikkeling nog benaderd alsof ze technisch oplosbaar zijn met blauwdrukken, processen en targets. In de praktijk blijkt dat duurzame verandering pas plaatsvindt als er ook aandacht is voor de onderstroom: identiteit, motivatie, talentontwikkeling, leiderschap, vertrouwen en psychologische veiligheid.  

De opleiding Mens- en Organisatieontwikkeling onderzoekt precies dát spanningsveld: hoe verhoudt de menselijke maat zich tot de systeemkant van organiseren, en hoe kun je die inzichten direct toepassen in je eigen organisatie?  

Organiseren als leerproces  

Volgens kerndocent Michiel Schoemaker is organiseren in wezen een leerproces:  

“Een organisatie leert, verandert en ontwikkelt door de mensen die erin werken. Als je begrijpt hoe individueel en collectief leren samenkomen, begrijp je hoe ontwikkeling echt vorm krijgt.”  

Dit idee wordt ondersteund door inzichten uit verschillende disciplines en theorieën over leren en organiseren. Peter Senge (The Fifth Discipline) beschrijft organisaties als lerende systemen: levende, samenhangende gehelen waarin mensen patronen leren herkennen, aannames bevragen en nieuwe mentale modellen ontwikkelen. Vanuit een sociaal-psychologisch perspectief laat Chris Argyris met zijn concept van double-loop learning zien dat echte ontwikkeling pas ontstaat wanneer we niet alleen problemen oplossen, maar ook de onderliggende overtuigingen onderzoeken die ons handelen sturen.  

Vanuit deze manier van kijken krijgt talentontwikkeling een centrale rol. Het gaat niet alleen om het identificeren van potentieel, maar om het benutten en laten groeien van talent in relatie tot de context waarin mensen werken. De vraag verschuift van “wat kan jij bijdragen aan de organisatie?” naar “hoe kan de organisatie zó worden ingericht dat mensen tot hun recht komen en samen leren?”  

Door deze perspectieven te verbinden, leren deelnemers organisatieontwikkeling te begrijpen als een complex en menselijk samenspel: een voortdurend proces van leren, reflecteren en betekenis geven. Niet het systeem staat daarin centraal, maar de mensen die het systeem vormgeven. Je leert organisatieontwikkeling dus zien als een menselijk proces, waarin structuur ondersteunend is aan betekenis, niet andersom.   

Leren in een hypernerveuze samenleving  

Tegelijkertijd voltrekt dit leerproces zich in wat sociologen als Hartmut Rosa een hypernerveuze samenleving noemen: een context waarin organisaties continu onder spanning staan door versnelling, digitalisering en prestatiedruk. We reageren steeds sneller, maar nemen minder tijd om te reflecteren.  

Juist daarom is het vermogen om te leren, te vertragen en betekenis te geven een vorm van toekomstbestendigheid geworden. Ontwikkelen wordt niet langer alleen gezien als instrument om bij te sturen, maar als een manier om als mens én organisatie wendbaar en responsief te blijven.  

Organiseren vanuit samenwerking en talent  

De opleiding sluit aan bij een beweging richting community-based en netwerkgerichte organisatievormen. In zulke organisaties ligt de nadruk niet op hiërarchie of controle, maar op gedeeld eigenaarschap, vertrouwen en verbinding. Mensen werken vanuit gezamenlijke waarden aan opgaven die ertoe doen, met ruimte voor ieders talent en autonomie. Zo ontstaat een manier van organiseren waarin leren en ontwikkelen niet naast het werk bestaan, maar er onlosmakelijk deel van uitmaken.  

Wat levert dat concreet op?  

De leergang positioneert zich op het snijvlak van psychologie, sociologie en organisatiekunde. Thema’s als identiteit, talentontwikkeling, organisatiecultuur en leiderschap worden niet geïsoleerd behandeld, maar in hun onderlinge samenhang.  

Deelnemers ontwikkelen een integratieve manier van denken:  

• van instrumenteel naar relationeel organiseren  

• van individueel presteren naar collectief leren  

• van beheersen naar ontwikkelen  

• van talent ontdekken naar talent verbinden en laten groeien  

In de praktijk leren deelnemers in hun eigen organisatie te zien waar leren stokt of juist op gang komt in teams, cultuur en leiderschap. Ze leren beter begrijpen hoe je condities schept waarin mensen en systemen zich samen kunnen ontwikkelen en interventies te ontwerpen die talent benutten, samenwerking stimuleren en leerprocessen verankeren in de organisatie.   

Zoals alumnus Pascal de Wolff zegt:  

“Door deze opleiding zie ik nu hoe kleine gedragsveranderingen in leiderschap grote effecten hebben op samenwerking en innovatie in mijn organisatie.”  

Mens en systeem in de praktijk  

De opleiding nodigt uit om anders te kijken: naar de onderstroom van organisaties, naar talent, motivatie en samenwerking. Wie leert zien hoe mensen betekenis geven en hun talent inzetten, ontdekt hoe zij in eigentijdse organisatievormen het best tot hun recht komen.  

Ontwikkeling is geen project met een begin en een eind, maar een voortdurende reflectieve praktijk, waarin leren, groeien en bijdragen hand in hand gaan. De opleiding Mens- en Organisatieontwikkeling biedt deelnemers de kennis, inzichten en tools om organisatieontwikkeling daadwerkelijk te laten landen in de praktijk, zodat zij als professional zichtbare impact hebben op mensen, teams en de organisatie als geheel.  

Meer weten over de opleiding Mens- en Organisatieontwikkeling? 

Download de brochure