‘Een moderne leider moet verbinden én beslissen’

Jacques Wallage, docent Bestuurlijk Leiderschap en Public Strategy Course

Jacques Wallage, docent Bestuurlijk Leiderschap en Public Strategy Course

Medio deze week woonde ik in de leergang Bestuurlijk Leiderschap een college van Jacques Wallage bij, waarin de oud-burgemeester en oud-staatssecretaris treffend de brug sloeg tussen digitalisering en de veranderende samenleving. Een tendens die nogal wat betekent, voor zowel de publieke als private sector.

 

Waar de industriële revolutie vijf eeuwen nodig had om tot volledige doorwerking te komen, doet de digitale revolutie dat in een paar decennia. Veel grote veranderingen die we momenteel waarnemen hangen nauw samen met de revolutionaire ontwikkelingen van informatie- en communicatietechnologie. Maar deze determinatie is te eenzijdig: culturele, sociale en economische veranderingen zijn minstens zo belangrijk, meent Wallage.

Om de aanvankelijk toenemende afstand tussen instituties en mensen te schetsen, neemt de voorzitter voor de Raad van Openbaar Bestuur een voorbeeld uit de overheid. ‘In de meeste stadshuizen werd tot voor kort een mail als brief ingeboekt, waarna er pas na een paraaf een reactie gegeven kon worden. Dit geeft wel aan hoever grotere organen van de veranderende realiteit af zijn komen te staan.’

 

Wallage noemt dit horizontalisering, waarmee hij bedoelt dat iedereen veel makkelijker met elkaar in verbinding treedt, ongeacht functie, leeftijd, afkomst en interesse. Veel organisaties zijn echter nog verticaal georganiseerd, in clusters, ministeries, departementen of geïsoleerde afdelingen. Deze niet samenhangende structuur functioneert niet meer in de huidige tijdgeest.

 

‘Door deze horizontale trends is het isolement van verticale instituties sterk toegenomen en kunnen ze op de oude manier hun rol niet meer vervullen. Daarmee groeit de kloof tussen grote organisaties en de burger. En dus ook noodzaak van nieuwe verbindingen tussen verticale en horizontale verbanden’.

 

Terwijl de digitalisering mede de kloof creëert tussen instituties en samenleving, ligt daar volgens Wallage paradoxaal genoeg ook een deel van de oplossing. In het adviesrapport ‘In gesprek of verkeerd verbonden’ doet de Raad voor het Openbaar Bestuur aanbevelingen op het gebied van social media. Het zou volgens Wallage cum suis een integraal onderdeel moeten zijn van communicatiestrategieën, maar ook een rol kunnen spelen in het faciliteren van directe democratie.

 

‘Neem bijvoorbeeld de site lastvandeoverheid.nl. Daarop stroomden veel klachten binnen over regeldruk. Die zijn serieus genomen waardoor er een snelle lijn ontstond tussen ondernemers en overheid.’ Inmiddels linkt de url door naar een webpagina van de Rijksoverheid, waar mensen direct hun ideeën voor het verminderen van regeldruk kunnen achterlaten.

 

Deze horizontalisering heeft niet alleen gevolgen voor politiek en overheid, stelt Wallage. ‘Het is een brede trend. Horizontalisering vergt een nieuw soort leiderschap. Daarbij gaat het niet alleen maar om besliskracht, maar verbindingen leggen is minstens zo belangrijk. Een akkoord in Den Haag is tegenwoordig nog lang geen akkoord met de samenleving. Een goede en moderne leider moet verbinden én beslissen.’

 

Op de hoogte gehouden worden?

Elke maand sturen we nieuw gepubliceerde kennisartikelen en houden we je op de hoogte van (gratis) inspiratiesessies en relevante informatie over onze academische opleidingen.