Gooi je oude schoenen weg voor je nieuwe hebt en wakker creativiteit aan

Creativiteit en lateraal denken

Creativiteit en innovatie worden vaak naadloos aan elkaar gekoppeld en geassocieerd met iets nieuws, fantasierijks, vernuftigs of zelfs ingenieus. Omdat creativiteit een veelomvattend begrip was met een wat vage betekenis, introduceerde Edward de Bono al in 1976 het begrip lateraal denken. Wat niet alleen over denken gaat, maar wat hij definieert als: “een geestelijke instelling, met passende terminologie en doelgerichte methoden voor het realiseren van de sprong vanuit een ingeslepen patroon in een patronensysteem naar een nieuw patroon”. In zijn klassieke werk “Zes denkende hoofddeksels” verbindt hij, in het denken met de groene hoed, creativiteit met lateraal denken: het opnieuw (anders) ordenen van de bestaande informatie om zodoende nieuwe verbindingen en daarmee nieuwe informatie te laten ontstaan. Dat zien we ook in de natuur. Het organisme dat zich het best kan aanpassen en de beste verbindingen weet te leggen, overleeft.

Beoordelen versus bewegen

Onderdeel van het lateraal denken is het herijken van ons taalgebruik en ons denken. Dominant in onze omgang met “iets nieuws” is het beoordelen. Onze eerste neiging is om nieuwe ideeën langs onze eigen meetlat van kennis en ervaringen te leggen. Hoe weten we anders of ze juist zijn? Een mechanisme dat van oudsher zelfs van levensbelang was. De Bono stelt dat bij creatief denken ook ander taalgebruik hoort. “Beoordelen” wordt verbannen uit het creatieve woordenboek en wordt vervangen door bewegen. Een nieuw idee is dus geen eindbestemming, dat moet worden beoordeeld maar vormt slechts een vertrekpunt voor een nog mooier of beter alternatief. Het zoeken naar alternatieven is een fundamenteel aspect van groen denken. Het is noodzakelijk verder te denken dan het voor- de- hand -liggende en dat wat al voldoet. Ook in de Lean Startup beweging, wordt van dit idee gebruik gemaakt. Volgens dit gedachtegoed worden al in een vroeg stadium zogenaamde Minimal Viable Products gepresenteerd aan de beoogde doelgroep. Niet om het idee te laten beoordelen of af te laten schieten. Maar om te toetsen aan de markt, met als doel te komen met een betere versie.

Ruimte laten ontstaan

De kleur groen in het gedachtegoed de Bono staat symbool voor de uitbundige plantengroei op een vruchtbare voedingsbodem en staat voor creativiteit, nieuwe inzichten en denkbeelden. Jack Crielaard, ecoloog en bioloog, laat ons in zijn colleges ook kijken naar de relatie tussen natuur en organisaties: “Als je een open plek creëert dan kan daar iets nieuws ontstaan.” Denk aan een omgevallen boom in een stuk bos. Die omgevallen boom blijft daar, zonder ingrijpen van de mens, gewoon liggen. De ontstane ruimte krijgt van de natuur vanzelf een nieuwe invulling. Op voorwaarde dat we het op zijn beloop durven laten. De Bono beschrijft dit als een welbewuste, geconcentreerde poging om afstand te nemen van oude ideeën om zo nieuwe op te sporen.

Gooi dus van tijd tot tijd eens je spreekwoordelijke schoenen weg, ook al heb je nog geen nieuwe. Creativiteit en innovatieve ideeën kunnen ontstaan als je bewust afstand neemt van uw oude ideeën en de ruimte laat om betere op het spoor te komen.