Arbeid in de nieuwe Economie

“Minister Asscher (Sociale Zaken) waarschuwde vorig jaar dat robots en andere technologie de komende decennia een drastisch effect kunnen hebben op het aantal menselijke banen.” Zo start ook het rapport ‘De Robot de Baas’ van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) dat onlangs het licht zag. De conclusie uit het rapport is dat de opkomst van robots minder snel gaat dan door veel paniekzaaiers wordt beweerd. Er zijn wel grote veranderingen in opkomst,  waarbij op termijn veel moet worden aangepast. Een groeiende ongelijkheid is hier een voorbeeld van.

Op 14 december is AOG School of Management gestart met een MOOC (massive open online course) over het thema: Robotisering en de toekomst van werk. Door de discussie aan te gaan, worden deelnemers uitgedaagd hun visie (verder) te ontwikkelen op dit thema. De MOOC is nu halverwege en in totaal hebben meer dan 350 deelnemers zich hiervoor aangemeld. Inschrijven kan nog steeds!

Robotisering: waar hebben wij het eigenlijk over en wat zien we om ons heen?

In deze eerste week zijn deelnemers aan de slag gegaan met begrippen zoals robotisering, digitalisering en automatisering. We zien dat de ontwikkelingen met rasse schreden vooruit gaan. Welke veranderingen heeft dit tot gevolg? Moet er bijvoorbeeld op een andere manier naar arbeid gekeken worden?

Nieuwe organiseren en arbeidsrelaties

De afgelopen jaren hebben we gezien dat de flexibilisering een steeds grotere rol speelt in arbeid. Men dacht dat dit grote invloed zou gaan hebben, maar eigenlijk is dit pas een eerste graduele verandering. De verwachting is ook dat hierin een verschuiving naar hyperspecialisatie gaat plaatsvinden. Mede door robotisering en digitalisering worden wij aangemoedigd om ons steeds verder te specialiseren, zodat we ons kunnen toespitsen op specifieke taken. We zullen zien dat deze hypergespecialiseerde professionals gaan samenwerken en netwerken gaan vormen. Organisaties kunnen uit deze netwerken on-demand professionals aantrekken, waardoor een heel nieuwe manier van werken ontstaat, de sharing society. Dit ligt aan de basis van exponentieel organiseren.

Zonder het ‘oude’ fout te vinden of het ‘nieuwe’ geweldig, proberen we de deelnemer zoveel mogelijk te laten zien wat er verandert, om het perspectief van de deelnemer te verbreden. Eeuwenlang werden wij geschoold in de overtuiging dat het voor (ons) organisaties efficiënter is om gebouwen en arbeid intern te organiseren dan vanuit de markt in te huren. Transactioneel noemen economen dat. Waar wij rond de eeuwwisseling nog moesten wennen aan de idee dat er naast ‘vaste’ banen ook ‘flexibele’ banen ontstonden, worden onze ‘zekerheden’ rondom arbeid nu nog meer ontdaan van oude fundamenten. Flexibele arbeid is niet zo nieuw als dat men veronderstelt. Het is slechts de opmaat naar en een transitie richting nieuwe vormen van arbeidsrelaties waarbij behoefte, prestatie, hyperprofessionaliteit en klant uitgangspunten vormen.

Arbeid in de nieuwe economie

Maar, waarom denken in de vorm van ‘organisaties’? Waarom arbeid ‘vast’houden en waarom deze niet ‘delen’ met concurrenten? Waarom moeten er intermediairs zijn om professionals naar een nieuwe opdracht te brengen, als de arbeidsmarkt in ons informatietijdperk steeds transparanter wordt? Waarom worden we beoordeeld door een manager als de klant daartoe veel beter in staat is? Waarom denken dat iemand goed is als volgens de wetten van de markt iemand zo goed is als de laatste prestatie. Kortom is de prestatie (meritocratie) of het vermogen tot overleven binnen organisaties (politiek) een competentie?

Tijdens de feestdagen loopt de MOOC gewoon door. Iedereen kan een op ieder moment instappen in de discussie en de verschillende leerobjecten doorlopen. Wilt u aansluiten? Meld u hier aan.

Hans Junggeburt, arbeidsmarktsocioloog, is kerndocent van de leergang Strategisch Ondernemen met Arbeid. Daarnaast is hij inhoudelijk vormgever en moderator in de MOOC: Robotisering en de Toekomst van Werk.