AI dwingt ons opnieuw te kiezen: waarom doen we wat we doen?

“Door het gebruik van artificial intelligence gaan verzekeraars er zelf voor zorgen dat ze ophouden te bestaan.”

Deze stelling werd ingebracht door één van de deelnemers aan onze leergang Digitale Transformaties. Zo’n uitspraak zet niet alleen aan tot denken, maar laat precies zien wat er in onze leergangen gebeurt: deelnemers dagen elkaar uit, leggen nieuwe verbanden en brengen actuele ontwikkelingen in een ander daglicht. Deze wisselwerking tussen theorie, praktijk en de blik vooruit vormt de kern van wat wij doen in onze programma’s.

Technologie zet ons aan het denken

Toen de auto zijn opwachting maakte, betekende dat veel meer dan sneller reizen. Het veranderde onze hele manier van leven. Paarden maakten plaats voor voertuigen, hoefsmid werd automonteur, en een wereld van nieuwe infrastructuur en beroepen ontstond. Wat verdween, maakte ruimte voor iets nieuws. Een eeuw later gebeurde iets vergelijkbaars in een heel andere sector: de fotografie. Digitale camera’s en later smartphones maakten het ontwikkelen van fotorolletjes overbodig. Grote namen als Kodak worstelden met de overgang. En toch: de behoefte om momenten vast te leggen verdween niet. Integendeel we zijn meer gaan fotograferen dan ooit.

Wat deze voorbeelden gemeen hebben? De functie bleef, de vorm veranderde radicaal. Vandaag staan we opnieuw op zo’n kantelpunt. Niet door motoren of pixels, maar door Artificial Intelligence. En opnieuw is de vraag: wie/wat verdwijnen er als we dezelfde waarde op een andere manier kunnen leveren? Maar bij AI is er iets groters aan de hand: AI verandert niet alleen hóe we werken het verandert ook waaróm we werken. En dat roept fundamentelere vragen op.

AI als meester in voorspellen

AI is geen magie, het is voorspellende technologie. Met grote hoeveelheden data kan het steeds nauwkeuriger inschatten wat de volgende stap is. In de financiële wereld leidt dit tot scherpe risicoanalyses. In het onderwijs maakt het gepersonaliseerd leren mogelijk en in de zorg leidt het tot snellere diagnoses.

AI verandert dus niet alleen hoe we werken, maar ook waarom we bijvoorbeeld bepaalde zekerheidsvoorzieningen in het leven hebben geroepen. Want als onzekerheid steeds beter voorspelbaar wordt, verandert ook de waarde van de instituties die bestaan bij de gratie van risico: de rol van verzekeraars is het afdekken van onzekerheid. Maar als AI-risico’s steeds nauwkeuriger voorspelt en zelfs voorkomt neemt die behoefte af. De paradox is fundamenteel: hoe beter AI ons helpt om onzekerheid te beheersen, hoe minder we traditionele systemen nodig hebben die ons daartegen beschermen. En dat geldt voor meer sectoren.

Niet verdwijnen, maar vernieuwen

Dat klinkt misschien onheilspellend. Maar zoals de auto niet het einde was van mobiliteit, maar het begin van een nieuw tijdperk, zo geldt ook hier: AI biedt ruimte om te vernieuwen. Oude functies verdwijnen, ja. Maar ze maken plaats voor nieuwe rollen, als we bereid zijn opnieuw te kijken naar onze waarde. De verzekeraar wordt risicocoach. De docent wordt leerbegeleider. De jurist richt zich op ethiek, nuance en menselijke afweging. En de zorgprofessional? Die verschuift van behandelaar naar betekenisvolle begeleider. AI helpt straks bij het stellen van diagnoses, het plannen van zorg en zelfs het herkennen van mentale signalen in stem of gedrag. Maar de behoefte aan menselijke nabijheid, moreel kompas en het vermogen om écht af te stemmen op wat iemand nodig heeft, die blijft. Of wordt misschien wel belangrijker dan ooit. Technologie vervangt taken, geen betekenis. Dat blijft aan ons.

Terug naar de essentie

Wat deze tijd van ons vraagt, is herbezinning. Niet alleen op processen en banen, maar op de bedoeling achter ons werk. Waarom doen we wat we doen? Waar voegen wij als mens waarde toe die een algoritme niet kan? Waar willen we verschil maken? Wie dat gesprek voert, in zijn sector, team of organisatie, is klaar voor de toekomst. Niet omdat je AI onder controle hebt, maar omdat je helder hebt waarvoor je kiest als professional, als organisatie, als samenleving. AI is geen onvermijdelijk monster dat banen opslokt. Het is een uitnodiging om opnieuw vorm te geven aan werk, zingeving en samenwerking. De vraag is niet of AI onze wereld verandert. De vraag is: hoe willen wij zelf bijdragen aan die verandering?

Meer weten over de leergang Digitale Transformaties?

Download de brochure