HR en de Grote Vragen van overmorgen…

Leen de Waal MSc MA over de impact van de donut-economie; op weg naar HR Strategie en Sourcing!

De laatste jaren komen we er in versneld tempo achter dat fundamentele economische wetmatigheden toch niet zo fundamenteel blijken als we ooit dachten, het economisch paradigma verandert in een steeds sneller tempo. Kate Raworth’s Donut-Economie is een treffend voorbeeld van die veranderende inzichten.

En hoewel dat allemaal misschien een beetje een ‘ver-van-m’n-bed-show’ lijkt, worden we in de dagelijkse praktijk wel degelijk met de gevolgen geconfronteerd. Ook de arbeidsmarkt is aan deze veranderingen onderhevig. Het aanbod wordt zowel kwalitatief als kwantitatief snel schaarser, en blijkt bovendien niet meer op de traditionele manier te benaderen, meer van hetzelfde, het ‘we-try-harder’ vanuit de oude spelregels is passé. Tel daarbij ontwikkelingen als robotisering, artificiële intelligentie, circulariteit & regeneratief design op en je weet dat het ook voor de strategisch HR verantwoordelijke, tijd is voor een nieuw perspectief.

‘Oude’ economie

De principes van de donut economie kunnen ons helpen om grip op dat perspectief te krijgen. In de eerste plaats is het van belang om te begrijpen dat het principe van de rationeel handelende ‘homo economicus’ een construct is dat te kort schiet in zijn verklarende kracht, en daarmee oplossingsvermogen ontbeert. Feitelijk is dit ook de oorzaak achter de economische crises van een aantal jaren geleden, die daadwerkelijk onderhuids nog steeds voortwoekeren, getuige de steeds dreigende nieuwe uitbraken.

Er zijn dus kennelijk nog veel meer, andere dimensies, naast de rationeel-economische, die ons als mensen bewegen. Wij zijn gewend om onszelf intuïtief te bewegen in een dynamische complexiteit. Verschillende overlappende en verschuivende dimensies als privé/gezin, familie, werk, clubs en verenigingen om ons leven voor elkaar krijgen. Dat het soms ook niet lukt, laat zich zien in bijvoorbeeld een toenemend aantal gevallen van burn-out. Wat voor een deel ook weer toe te schrijven zou kunnen zijn aan het te veel nadruk leggen op alleen die rationeel-economische dimensie waardoor mensen een onbalans in het leven gaan ervaren.

Daarnaast is het aloude principe van ongelimiteerde groei inmiddels behoorlijk achterhaald. De wereld loopt letterlijk tegen de grenzen van die groei aan. Onder andere klimaatverandering, drinkwatertekorten, afnemende biodiversiteit, ‘plastic soup’ in de oceanen en grondstoftekorten maken dat de grenzen van welvaart zo’n beetje bereikt zijn.

Donut economie

Raworth stelt in haar boek “De Donut Economie” dat we onze keuzes qua consumptie- en productiepatronen drastisch moeten aanpassen en onze ideeën over economie fundamenteel anders inrichten. Het kader dat ze daarvoor neerzet, leidt er toe dat onze aarde een veilige en rechtvaardige plaats voor de gehele mensheid wordt. Een toestand die duurzaam houdbaar is, en waarbinnen circulariteit & regeneratie, AI, robotisering een vanzelfsprekende rol spelen.

Cruciaal hierbij is het vinden van een nieuw evenwicht tussen enerzijds het sociaal fundament, waar zaken als opleiding, werk & inkomen, netwerken, opleiding, gezondheid, sociale gelijkwaardigheid en politieke vrijheid een rol spelen. Anderzijds is daar het ecologisch plafond, waar het gaat over de harde (ecologische) grenzen aan de groei.

Ja, maar wat moet HR hier mee?

De HR-functie is bij uitstek strategisch gepositioneerd om de organisatie te helpen met deze nieuwe inzichten om te gaan. In de eerste plaats door te zorgen voor bewustwording binnen de organisatie van het ontstaan van dit nieuwe speelveld. Vervolgens zal de HR verantwoordelijke vanuit strategisch perspectief hier inhoud aan geven. Het duurzame succes van een organisatie hangt in de toekomst niet meer af van winstgevendheid of andere puur economisch gedreven maatstaven.

Waar het om zal gaan vanuit strategisch perspectief bezien, is om er voor te zorgen dat de organisatie haar toekomstperspectief definieert op basis van een samenhangende visie op het sociaal fundament, afgestemd op het zorgvuldig omgaan met het ecologisch plafond. En juist hierbij is een visionaire input vanuit HR cruciaal. Hierbij hoort het doordacht en gecombineerd toepassen van bijvoorbeeld nieuwe instrumenten als ‘upstream talent acquisition’, ‘lean education’ en ‘career regeneration’. Daarbij hoort onlosmakelijk het tegelijkertijd ontwikkelen en inzetten van een samenhangende set stuurinstrumenten die het sociaal fundament vanuit de organisatie benadrukken.

Alleen dan zal de organisatie duurzaam mensen aan zich weten te binden, zowel klanten als medewerkers, en zich zo een plaats in de nieuwe, fundamenteel veranderde wereld weten te verzekeren. De HR-functie van overmorgen speelt daarin in cruciale rol. Wil je weten hoe? Download de brochure van de opleiding HR Strategie en Sourcing.

Op de hoogte gehouden worden?

Elke maand sturen we nieuw gepubliceerde kennisartikelen en houden we je op de hoogte van (gratis) inspiratiesessies en relevante informatie over onze academische opleidingen.