Maak het mee!

In theorie zijn er twee routes om het persoonlijk leiderschap te exploreren. Vanuit je hoofd en vanuit het hart. Het eerste concept passen wij bij AOG School of management al jaren succesvol toe. Tijd voor een heel andere invalshoek, zou je denken. Maar hoe werkt dat eigenlijk, vanuit het hart werken aan persoonlijk leiderschap? 

Om dat te ontdekken nam een afvaardiging AOG School of Management 19 en 20 september deel aan ‘Maak het mee!’. Dit tweedaagse evenement werd aangekondigd als rollercoaster vol prachtige veranderervaringen. Onder het motto ‘de ratio wikt, de emotie beschikt’, werden circa 25 ‘meemakers’ bijeengebracht. Onderzoekers en experts uit de cognitieve neurowetenschap, de neurobiologie, psychologie, systemisch werken, gaming, theater, kunst en sport. Onder hen bijvoorbeeld Joseph Kessels, hoogleraar opleidingskundig leiderschap en human development, gespecialiseerd in gespreid leiderschap. En ook Ronald Siecker, arts, neurobioloog en bedrijfsadviseur, die zich bezighoudt met neurotraining in relatie tot persoonseigenschappen en individuele keuzes met betrekking tot neurobiologische ontwikkel mogelijkheden.

Impactvolle interventies

De deelnemers waren ervaringen op basis van impactvolle interventies in het vooruitzicht gesteld. Dat klopte! Passief luisteren en kennis absorberen was er niet bij. In plaats daarvan een keur aan onderdelen die inhaakten op het snijvlak tussen beleven en ontmoeten. Er was geen ontkomen aan. Je moest meedoen.  Keuze was er wel. Voor improvisatieworkshops, waarbij het erom ging de impuls van het moment te pakken. Voor een breinlabyrint, waarin je eigen keuzes juist richting gaven aan de ervaring. Voor een boks clinic, waarbij  je fysieke kracht benutte om de verandering in te zetten. Veel onderdelen waren confronterend en speelden in op gevoel en emotionele verbinding. Elkaar minutenlang in de ogen kijken en daarbij ervaren dat het brein je met aangeleerd gedrag tools in handen geeft om daaraan te ontkomen. Heel heftig. Of openhartig spreken over kwetsbaarheid en schaamte. Het contract tussen dialoog en stilte. Zintuigen en de invloed op hun werking door de fysieke omgeving.

Gedeeld leiderschap

Het plenaire avondprogramma bracht een multidisciplinaire ervaring rond leiderschap. Eerst werden we meegenomen in een samenspraak over de verschillen tussen heroïsch- en gespreid leiderschap. Vervolgens werden we getrakteerd op live dans en muziek waarbij de ensembles reflecteerden op hun samenspel en het gedeelde leiderschap daarbij. Intussen werd ons brein opgerekt door de onzekerheid over het programma voor de nacht. Ingescheept voor een boottocht bleef het lang onzeker of we werden gedropt voor een survival, een nachtelijke excursie door een chemische fabriek of een bezoek aan de meest duistere buurten van onze hoofdstad. Uiteindelijk werd het kamperen, met heuse washokken en ochtendgymnastiek om lichaam en brein weer wakker te schudden.

Hoofd of hart

Het sluitstuk werd gevormd door de keuze uit een ontmoeting met de buurtbewoners van een voormalige ‘krachtwijk’ in Amsterdam Noord of een workshop systemisch werken. Allebei ervaringen waarbij het ontmoeten, of zoals een van de organisatoren het noemde ont-moeten, centraal stond. De impact van dit programma? Een vergrootte actieradius in zelfkennis voor ons beiden. Over gebrek aan impulsiviteit bijvoorbeeld, de positieve kant van dominantie of het uitschakelen van het denken. Telkens weer merkten wij deelnemers dat het hoofd vaak het gevoel in de weg staat. Ervaren vanuit gevoel bleek eens te meer een obstakel als het gaat om verandering en transities. Maar na twee dagen ervaren zaten de meesten van ons een stuk dieper in het hart.

Mensen als sociale wezens

Enkele weken later, op 6 oktober, stond ons eigen AOG School of Management seminar Persoonlijk Leiderschap in Transitie op het programma. Met meer dan 100 inschrijvingen was dit evenement compleet volgeboekt. Het seminar  werd geleid door dr. Marco de Witte, drs. Michiel Nannen (beiden mede-initiatoren achter Maak het Mee) en drs. Maaike Arends. Deze ervaren programmaleiders staan tevens aan de basis van een van onze nieuwe leiderschapsprogramma’s.

Het seminar trapte af waar Maak het mee eindigde: de behoefte van mensen als sociale wezens aan erkenning, genegenheid, invloed, de angst voor afwijzing en de patronen van zelfredzaamheid die in de weg staan van het zuivere contact in het hier en nu. Daarbij werd opnieuw langs de weg van het ervaren, inzicht gegeven in de wetten van het systeem. De plek die eenieder daarin inneemt, de ordening die dat teweeg brengt en de balans tussen geven en nemen daarbij. Belangrijke thema’s daarbij waren ‘herkomst en bestemming’, ‘werken in polariteiten’ en ‘leiderschap en lidmaatschap’.

Transformationeel leiderschap

Vervolgens werd de koppeling gemaakt met transformationeel leiderschap. Daaronder verstaan we het vermogen om bij mensen aan te sluiten, waardoor ze bereid zijn zich te laten raken en zich van binnenuit te verbinden aan een veranderidee. Continue veranderen wordt daarbij als standaard genomen. De steeds toenemende complexiteit van werk en de sterke ontwikkelbehoefte van medewerkers als drijvende kracht.

Transformationeel leiderschap kent vijf pijlers:

• Leren en ontwikkelen
• Innovatie en vernieuwing
• Vertrouwen in de toekomst
• Waardering van wat is
• Van middelmatigheid naar excellentie

De kern van het seminar werd gevormd door een conceptualiseringsworkshop op basis van casuïstiek rond de vier kenmerken van Transformationeel leiderschap:

• Inspirerend motiveren
• Intellectueel stimuleren
• Individuele betrokkenheid
• Ideale invloed

Hierbij kreeg de inbrenger van de casus een centrale positie en gaven de overige deelnemers feedback vanuit alle vier de kenmerken.

Stoom en kokend water

Het behandelen van de casussen, langs de weg van deze vier pijlers, maakte duidelijk dat het leiden van veranderprocessen geen sinecure is.  De intenties bleken aanwezig. Succesvolle uitvoering in de praktijk weerbarstiger. Wordt de basis van verandering bijvoorbeeld van buiten ingezet, dan blijft er een hiaat. Dergelijke veranderprocessen beklijven niet. In de casussen bleek ook de onmacht om mensen te beïnvloeden. Het raken van de juiste snaar, het leggen van echt contact, bleek met regelmaat een belangrijk obstakel. En daarmee waren we terug bij de deelnemers zelf. Bij het ervaren, reflecteren en conceptualiseren van hun gevoelsmatige bevindingen naar concreet handelingsrepertoire.

Geraakt?

Veel van de deelnemers aan het seminar Persoonlijk Leiderschap in Transitie gaven aan geraakt te zijn door de thematiek. Raakt dit topic jou ook, dan kun je hier een impressie van het seminar bekijken. Je kunt ook direct een kijkje nemen op de site van ons nieuwe programma Persoonlijk Leiderschap in Transitie, de impact van zelfinzicht en zelfsturing.