Weg van de leider

Hoe staan we er voor met leiderschap?

We hebben jaren lang gewerkt met directief leidinggeven, situationeel leidinggeven en nog veel andere stijlen. Dat is al een indicatie dat manager en leider het steeds lastiger krijgen om de verwachtingen waar te maken. De verbindende leider dient zich aan. Is de ideale leider een schaap met honderd poten die in alle situaties het juiste leiderschapsgedrag toont?

Dit beeld is gebaseerd op het verouderde en romantische beeld van de hiërarchische leider. Multi culturaliteit is een factor van belang geworden en ook dienen we goed te letten op het onderscheid masculien, feminien en androgyn leiderschap. De situatie wordt steeds invloedrijker. Voor iedere nieuwe situatie zoeken we een ander schaap met nog meer poten. Dat is in de nieuwe tijd nog steeds zoeken vanuit oude concepten naar de best passende eigenschappen waarover leiders moeten beschikken.

Wat moeten we met leiders?  

Leiders moet je hinderlijk volgen. Moeten zich niet met smoesjes kunnen redden. Moeten zich iedere dag opnieuw bewijzen. Moeten over de randen van hun beperkingen kunnen uitstijgen. Moeten anderen succes gunnen. Moeten op je kunnen rekenen. Moeten de goede dingen goed doen. Moeten open staan voor kritiek. Moeten fouten kunnen maken. Moeten niet alles zelf hoeven te doen. Moeten de houdbaarheid van hun positie dagelijks wegen. Leiders zijn effectief als ze krediet van hun omgeving verwerven. Als ze het vertrouwen waarmaken. Als ze vertrouwen geven. Als ze weten wanneer ze moeten stoppen. Overigens is leidinggeven vooral een kwestie van duidelijk zijn. Dat moet je durven. Slechte leidinggevenden durven geen verschil te maken. Het effect daarvan is dat de leidinggevende niet hoeft te corrigeren en ook geen waardering hoeft te geven voor gedrag dat duidelijk beter is dan gemiddeld. Dat leidt tot hangmatgedrag. Het maakt immers niet uit of je als medewerker goed presteert of niet. Een duidelijke leider maakt wel verschil en zorgt ervoor dat de trampoline in beweging blijft. Slecht gedrag wordt gecorrigeerd en goed gedrag beloond. Kortom, goede leidinggevenden bedekken niets met de mantel der liefde.

Naar een leiderloos leven  

Leiderschap in de nieuwe wereld is gewoon corvee, dat moet je bij toerbeurt vervullen. Weg met de leider. Leiders hebben graag veel volgers achter en onder zich. Een zucht naar bewondering is leiders niet vreemd. Weg van de leider. Hoe vaak gebeurt het niet dat een leider, die het in het begin van zijn leiderschap goed doet, door macht bevangen allengs steeds meer een antileider wordt. Hij leidt dan slechts het eigenbelang. De honger naar macht is te sterk aanwezig en groeit met de dag. Omdat de periode waarin een corveeleider zijn taak uitoefent kort is, kan er geen verslaving naar macht optreden. Dwingende leiders verkleinen het eigen handelingsvermogen van ondergeschikten. Leiders die geen waarde toevoegen moet je daarom niet in het zadel van de macht helpen. Nieuw Leiderschap en leiderloos leven gaan over faciliteren in plaats van managen, over coachen in plaats van sturen. Aandacht geven vanuit de menselijke maat gaat over ruimte geven aan autonomie en ruimte maken om mee en tegen te bewegen.

Stelling: Iedereen is leider of niemand