Succesparadox – hoe te leren van paradoxen

Soms kan je je gevangen voelen in alles wat je wilt bereiken en wat er nog moet. Daardoor kun je soms zelfs niet meer zien of je herinneren wat het was dat je precies wilde. Maar mentale ruimte voor de vraag of jouw ‘willen’ nog wel de goede vorm heeft, is er al helemaal niet meer. Er is enkel de druk van afspraken, taken en andersoortig moeten. En het zachte stemmetje van je geweten dat je influistert dat je hier ooit zelf voor gekozen hebt. Wat te doen?

Paradox in abstractere termen duiden.
Je eigen gedrevenheid houdt je dan gevangen. Je ervaart het juk van de succesparadox – zou je kunnen zeggen. In je denken doet zich een vernauwing voor waardoor het juiste perspectief verdwijnt en het versterkt de neiging om ‘nog even de schouders eronder te zetten’. Doordat je je eigen ongemak niet goed begrijpt of ‘verstaat’, wil je er zo snel mogelijk vanaf. En juist deze gejaagdheid in je bewustzijn weerhoudt je ervan om nog iets te leren van je ellende. Je zit klem. Maar dat hoeft niet.

Het is mogelijk om deze knelling, dit juk te ervaren als een kans. Je kunt het zien als een signaal van een interessant vraagstuk dat voor je klaar ligt om ontdekt te worden. De grote vraag is hoe.

Het gaat erom van binnen het juiste knopje te vinden. Dan ga je houden van je problemen. Onverwacht brengt dat knopje rust in je hoofd. Want je stopt met ‘het willen wegbewegen van het probleem’. En bovendien geeft het vertrouwen. Want een probleem is niet langer een vervelend iets dat zo snel mogelijk moet worden opgelost. Een probleem is interessant, de moeite waard. Iets dat je kunt onderzoeken. Iets waar je iets van leert. Maar waar zit dat knopje?

Door regelmatig zinvolle reflecties te doen, kun je dat knopje steeds makkelijker vinden. Uiteindelijk gaat het om mentale ruimte. Daardoor laat je je ook niet zo overspoelen door je gevoelens. Die zijn er wel. Maar gevoelens zijn dan altijd onderdeel van een groter geheel. En daarbinnen zwaait jouw bewustzijn de scepter! Jij staat aan het roer. Deze manier van denken maakt het leven leuker. Én het leert je om interessante vragen te stellen in lastige situaties. Ook hardop, bijvoorbeeld in een lastig gesprek.

10 tips om aan de succesparadox te ontstijgen en te leren van problemen:

1. Geniet van je problemen.
2. Weet dat er altijd een interessant perspectief klaar ligt.
3. Zorg dat op het juiste moment je de juiste dingen te binnen schieten.
4. Blijf open, ook als je ‘het’ gevonden hebt.
5. Blijf open, juist als iets je niet bevalt.
6. Hou altijd genoeg afstand, zonder de verbinding te verbreken.
7. Ten opzichte van alles.
8. Neem jezelf niet al te serieus.
9. Wees scherp en precies in je oordeel. En stel het steeds weer bij.
10. Leef je vragen, in plaats van je antwoorden.

Je leert hier meer over in het programma Effectief Denken. Maar ook de leergang Filosofie in Organisaties doet een behoorlijke duit in dit zakje.

Dit bericht is een bijdrage van drs. Minke Tromp. Het is een geschreven weergave van het flitscollege dat zij tijdens het event Vooruit Denken 2016 zou verzorgen, maar dat door ziekte helaas niet door kon gaan. Minke Tromp is organisatiefilosoof, organisatie-antropoloog, trainer/adviseur. Zij begeleidt reflectieprocessen op het gebied van ethiek, integriteit en de kunst van het vragenstellen in de breedst mogelijke toepassing. In het nieuwe programma Effectief Denken neemt Minke het onderdeel ‘Denken’ voor haar rekening. Het programma Effectief Denken bestaat, naast ‘denken’, uit de onderdelen ‘schrijven’ en ‘spreken’.

Liever een blog lezen over schrijven of spreken? Lees hier de tips van de andere docenten: Langzaam schrijven (schrijven) of Vijf tips om zonder angst overtuigend je boodschap te presenteren (spreken). Meer weten over het programma Effectief Denken? Download vrijblijvend de brochure.