De magie van mimicry

Bram Brouwer

Met wisselend succes worden organisatieculturen in tijden van onzekerheden op verandertreinen gezet. De trend is dat sterk hiërarchische georganiseerde organisaties overgaan naar een organisatievorm waar de focus ligt op zaken als autonomie en de ontplooiing van de individuele medewerker. Dit vanuit de gedachte dat het succes van de organisatie afhankelijk is van de ontwikkeling van het individu.

Thematische transitieprojecten als: Wees Avontuurlijk, Streef naar Groei en Ontwikkeling, Team Me Up!, Gelukkig en Gezond, Gooi het Roer Om, dienen zich hierbij aan als vertegenwoordigers van de nieuw ingeslagen wegen. Om mensen effectief te leiden en een waardevolle bijdrage te leveren aan de veranderende organisatie, is het voor leiders goed om de huidige cultuur en structuren in de organisatie te kunnen doorgronden om daarmee een nieuwe te bepalen. Hoe lopen de hazen, waar gaat men van uit, en wat zijn de verwachtingen?

Succesvolle en zinvolle cultuurrevoluties naar plattere organisaties vinden hun oorsprong in de ontvankelijkheid van medewerkers voor een omslag. Deze bereik je niet op basis van oude hiërarchische handelingsstructuren. Kennis en inzichten over bijvoorbeeld de cultuurkenmerken, en de achterliggende algemene psychologische en sociale principes van de huidige organisatie en haar leden, zijn onontbeerlijk voor de reis naar de gewenste cultuur. Ondersteunend hierbij kan de expertise uit de organisatie-antropologie zijn.  Bij het blootleggen van een cultuur van een organisatie vinden organisatie-antropologen vaak specifieke kenmerken waaraan een organisatie is opgehangen. Bijvoorbeeld: gedrag en gewoonten, ingeslepen patronen en rituelen, manieren en gebruiken, symbolen en helden.

De mate van ontvankelijkheid voor een cultuuromslag wordt mede bepaald door de mate waarin anderen worden vertrouwd. Een van de aspecten die een rol speelt bij vertrouwen is mimicry: nabootsing. Dit fenomeen faciliteert sociale interactie omdat het feedback bevordert. Zie je iemand reageren of een houding aannemen die je herkent bij jezelf, dan ontstaat er een gevoel van gezamenlijkheid. Zonder dat we het weten. Mensen hebben de natuurlijke neiging de mensen waarmee ze verkeren te imiteren. Er ontstaat een gevoel van affiniteit en verbinding. Het tegenovergestelde is ook waar: wanneer we niet geassocieerd willen worden met anderen, verbreekt de magie van mimicry. Door te begrijpen waarom mensen imiteren kunnen leiders leren minder fijngevoelig te zijn voor beïnvloeding van henzelf. En stimuleert het leiders met deze nieuwe kennis de ontvankelijkheid voor cultuuromslagen te vergroten.

Dit bericht is geschreven in het kader van de leergang Nieuw Leiderschap in Organisaties. Leiderschap in deze tijd vraagt veel van mensen. Goede zorg voor jezelf, commitment aan de organisatie. En ook zorg voor de ander en voor de omgeving. Daarvoor moet u energiek zijn, om kunnen gaan met afhankelijkheid, wisselende dynamieken en helder kunnen denken; leiderschap is topsport en vraagt om gerichte ontwikkeling. De leergang gaat over uw rol als leider in zich steeds weer wijzigende organisatiecontexten. Over u als autonoom persoon en uw verbondenheid met de organisatie en het team. En het gaat over de vraag welke wezenlijke elementen uw denk-,zijns-, kennis- en handelingsrepertoire als leider vergroten. Over uw rol, positie, identiteit en invloed als leider.