De kip en het onweer: digitalisering en de bibliotheek

In 2014/2015 heb ik deelgenomen aan de leergang Leiderschap bij Digitale Transformaties van AOG School of Management. De leergang is voor mij erg bruikbaar geweest. De toenemende digitalisering, de opkomende netwerksamenleving en de economische en culturele veranderingen die daarmee gepaard gaan, hebben een enorme impact op de organisatie waarin ik werkzaam ben: de bibliotheek. Maar niet alleen op de bibliotheek. Er is geen persoon, bedrijf, of maatschappelijke sector die er niet door wordt geraakt. Iedereen heeft te maken met disruptieve innovaties.

Dat wist ik toen ik aan de leergang begon. Maar de gevolgen bleken nog veel ingrijpender te zijn dan ik al dacht. Daarom heb ik voor de titel van mijn visiedocument een citaat gebruikt van de Duitse filosoof Arthur Schopenhauer: ‘Het ergste moet nog komen’. Waarmee ik maar wil zeggen dat de grootste gevolgen van de digitalisering voor onze economie, samenleving en leven nog moeten komen.

Toen ik de eerste module van de leergang had bijgewoond zei ik in het managementteam van de bibliotheek: ‘hier gaan jullie nog veel last van krijgen’. En dat is uitgekomen. We liepen als bibliotheek Almere best voorop (we heten immers de Nieuwe Bibliotheek), maar toch niet snel genoeg.

We hebben inmiddels een programmamanager Digitale Innovatie aangetrokken die in korte tijd een ambitieus programma uit de grond heeft gestampt. SEO, content-management, een eigen App, beacons in de bibliotheek, een digital lab, een netwerk met start-ups en zelfs een drone-race: als je wilt kun je in korte tijd meters maken. En dat is heel erg nodig om de klanten en de samenleving waarde te kunnen blijven bieden.

De openbare bibliotheek heeft als wettelijke opdracht de bevordering van de persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke kansen van burgers. De digitalisering biedt daarvoor grote kansen, maar leidt tegelijkertijd ook tot fundamentele vragen over de toekomst van de bibliotheek. We ontwikkelen nu een nieuwe strategie als antwoord op die kansen en vragen. Dat is ingewikkeld, in een aantal opzichten verontrustend, maar in alle opzichten interessant. Ik heb daarbij veel aan wat ik heb geleerd in de leergang Leiderschap bij Digitale Transformaties.

Veel mensen, ook in bestuur en management kijken naar de turbulente ontwikkelingen als een kip naar het onweer. Ik denk het onweer nu een beetje te snappen.

Dit bericht is een bijdrage van Chris Wiersma. Chris is directeur van de nieuwe bibliotheek in Almere en alumnus van de leergang Leiderschap bij Digitale Transformaties.