‘Ik neem geen beslissingen’

Frank van Massenhove

Frank van Massenhove. 63 jaar, maar nog steeds in de bloei van zijn werkende leven. Al meer dan 15 jaar is hij eindverantwoordelijk voor de Federale Overheidsdienst (FOD) Sociale Zekerheid, waar hij er een uitzonderlijke leiderschapsstijl op na houdt. De FOD Sociale Zekerheid wordt door velen al jaren getypeerd als misschien wel de best draaiende overheidsorganisatie in België waar mensen met plezier werken. Van Massenhove is overheidsmanager van het jaar geweest en de hele organisatie heeft al een keur aan prijzen in de wacht gesleept op het gebied van kwaliteit van dienstverlening. Wat is de verklaring van dit succes? Hoe zit het met het werkplezier dat mensen hier schijnen te beleven? Wat is de rol van Frank van Massenhove en welke lessen kunnen we leren uit zijn aanpak?

Onthaal

Met veel bevlogenheid vertelt Frank al bij het onthaal over organisaties: over mythes van management, de misplaatste dominantie van leiderschap, de waan-van-de-dag-politiek én de enorme kracht van de werkvloer. Het nieuwe werken gaat hier over mensen en teams die veel inspraak hebben. Het gaat hier niet over zelfsturing als doel op zich, maar over mensen die zich anders tot elkaar willen verhouden en die anders met elkaar willen omgaan. Meubilair, kleurstelling, werktijden, te leveren prestaties, vergaderingen, pauzeren, gespreksruimtes. Je kunt het zo gek niet bedenken of het zijn de mensen zelf die de kans krijgen en de verantwoordelijkheid nemen om invloed uit te oefenen en beslissingen met elkaar te nemen.

Masterplan? No way

‘Er komen veel overheidsmanagers en bestuurders bij ons langs en ze zijn van harte welkom’, verhaalt Van Massenhove. ‘Steevast krijg ik de vraag naar mijn masterplan. Het antwoord is kort en krachtig: die is er niet. Nooit geweest ook.’ Het zijn de mensen in zijn organisatie die het werk doen. Zij zijn de organisatie. Van Massenhove valt als het ware samen met zijn collega’s. Van Massenhove is een belangstellend en leergierig man. Hij wil heel graag weten wat de mensen om hem willen bereiken in hun werk, wat ze belangrijk vinden om te realiseren en hoe ze kunnen weten dat ze doen wat ze willen doen. Dat heeft geleid tot een systeem van meetinformatie die de teams in de organisatie zelf hebben aangelegd. Teams weten eerder dan leidinggevenden hoe het ervoor staat en draaien zelf aan de ‘knoppen’ om processen te verbeteren, aan te passen of te herontwerpen. ‘Met goede informatie zorgen we dat mensen in hun hoofd weten dat het klopt. Met de verhalen die mensen erover vertellen willen we dat mensen zichzelf en anderen raken, dat het hart gaat spreken. Het is in die combinatie dat het echt werkt: hoofd en hart.’

VUCA

Volatile, Uncertain, Complex, Ambigious. Als je Frank al kunt betrappen op een algemeen geldende visie, dan is het wel de manier waarop hij hamert op het besef van VUCA. ‘Er is geen logische volgorde. Er is geen routekaart naar succes. Het loopt altijd anders dan je denkt’. Wendbaarheid. Flexibiliteit. Veerkracht. Dat zijn de 3 pijlers waarop hij zijn werk laat rusten. En passant is het gelukt om de organisatie jaar op jaar beter te laten presteren en werken er niet meer 2.200 mensen, zoals toen hij begon, maar zo’n 800 personen.

Des te zuurder dat de FOD van Frank nu slachtoffer wordt van een kille bezuiniging die door de politiek wordt ‘uitgerold’ over alle overheidsinstanties heen. Een kaasschaafmethode waar Frank zich enorm over opwindt en waarover hij zich uit alle macht verzet, maar dit verzet heeft zo zijn beperking. De politiek is risico-avers en heeft in de ogen van Van Massenhove teveel een korte termijn scope gekregen.

Kleur bekennen

‘Mijn talent is dat ik weet dat ik niks weet. Bij deze overheidsclub gaat het er vooral om wie je bent, wie je wilt zijn en wat je nodig hebt. Dat levert echte gesprekken op. Ook spannende conversaties omdat je kleur moet bekennen. Niet iedereen is daaraan toe of kan dat meteen. Niet iedereen past bij deze FOD, want de essentie is dat je je moet durven open stellen. In je werk, de wijze waarop jij daar graag in wilt staan en met het begrip dat het niet gaat om de FOD zelf, maar om de sociale zekerheid, om het algemene belang.

Overheid in Transformatie 2017

Drs. Durk Piet de Vries, strategisch adviseur en programmamanager bij AOG School of Management, interviewde Frank van Massenhove naar aanleiding van het event Overheid in Transformatie op donderdag 11 mei 2017. Tijdens dit event reflecteren we kritisch op plattere organisaties en de veranderende overheid. Frank van Massenhove (Overheidsmanager van het Jaar in België) komt over uit Brussel en vertelt over zijn uitgesproken definitie van leiderschap. Onder zijn leiding werd de publieke instantie voor Sociale Zekerheid in België omgevormd tot een voorbeeldorganisatie voor de publieke én de private sector. Meer weten? Op deze pagina vindt u meer informatie over het event, de sprekers en kunt u zich aanmelden.