Studiereis naar Hong Kong: ‘One country, two systems’

Traditioneel onderdeel van de Master of Science Bedrijfskunde (MSc/drs.) en de Master of Facility Management & Vastgoed (MFM): een tiendaagse studiereis naar China. Om nieuwe ervaringen te koppelen aan het geleerde. Om kennis te maken met de nieuwe wereld. Maar ook, om vanuit een breder referentiekader te kunnen kijken naar Nederland en de Nederlandse bedrijfsvoering.  In dit eerste blog een uiteenzetting van de ervaringen in Hong Kong, dat letterlijk en figuurlijk een status aparte kent binnen de Volksrepubliek China.

 

Je krijgt een flinke dreun, wanneer je medio april vanuit een kil Nederland richting het klamme en tropische Hong Kong vliegt. De zes uur tijdsverschil, gecombineerd met imponerende indrukken en de snelheid van het leven, maken dat er van geleidelijk acclimatiseren niks in huis komt. Deert ook niet. We worden direct meegezogen in het ritme van de nieuwe wereld en verbazen ons over de enorme efficiency van het gigantische vliegveld. Ondanks dat het door Nederlanders in de zee is opgespoten, valt er meteen veel te leren. De koffers liggen binnen no-time op de band en een interne shuttle zorgt ervoor, dat je geen kilometers door de gangen hoeft te sjokken. En amper een uurtje later spuugt een treintje de gretige studiegroep uit in downtown Hong Kong. Een indrukwekkende logistieke prestatie, waar Schiphol nog een puntje aan kan zuigen.

 

Two systems
Wanneer we na een paar uur rust het vaste land van Kowloon achter ons laten en richting Hong Kong Island varen, maken we meteen kennis met het belangrijkste talent van de Chinezen. Voor ons doemt namelijk een gigantische beurshal op, compleet in de stijl van het Sydney Opera House.
Dit fraaie gebouw wordt geflankeerd door enorme wolkenkrabbers die elkaar de loef proberen af te steken. Onze groep, inmiddels begeleidt door organisator en strategiedocent Philip Wagner, betreedt na de korte boottocht het beursgebouw voor een presentatie over Hong Kong.
‘Deze stad was vroeger de gateway van China tot de rest van de wereld, maar door de enorme groei van het mainland is het nu andersom’, begint Irene Hau. ‘Hong Kong heeft een status aparte binnen China. Sinds 1997 zijn we onafhankelijk van Groot–Brittannië en we hebben tot 2047 onze eigen plek in de Volksrepubliek bedongen. We spreken over ‘one country, two systems’. Hong Kong heeft een milder belastingklimaat en vormt daardoor niet alleen logistiek, maar ook economisch hét voorportaal van China.’

 

Extravagante luxe
Na het boeiende betoog en een wandeling over een consumentenbeurs duiken we de klamme en smogrijke buitenlucht weer in. Ondanks dat we hier door een voormalige Britse kroonkolonie lopen, zijn we verrast door het Westerse karakter van de stad. We zien duizenden Volkswagens, Engelse verkeersborden, huizenhoge billboards van mondiale merken, hoofdkantoren van multinationals, extravagante luxe en héél veel westerlingen op straat. Ze hollen strak in het pak met hun koffertje en druk telefonerend over de straten, nu en dan afgewisseld door een toerist of verdwaalde Aziaat.
Laveren tussen de wolkenkrabbers is zowel beklemmend als fascinerend. Eigenlijk voel je je heel klein, maar je merkt ook dat je even onderdeel bent van iets groots. Na een onoverzichtelijke kruip-door-sluip-door-route blijkt er zowaar nog een klein stukje volksbuurt over tussen de betonkolossen. Daar stillen we onze aangewakkerde honger, om niet veel later op 91 hoog met onze Tsin Tsao-biertjes te proosten op deze bizarre stad.

 

Stock Exchange
Daags nadien worden we ontvangen op de Hong Kong Stock Exchange, één van ’s wereld meest toonaangevende beursvloeren. Eddy Lam, assistant vice president van de exchange, strooide met duizelingwekkende getallen. ‘In 1990 had deze beurs een omzet van 82 miljard Amerikaanse dollar. Inmiddels zitten we op 2,2 triljard. En de rek is er nog lang niet uit. Niet gek, voor een kleine stad van zo’n 7 miljoen inwoners.’ Precies die laatste opmerking geeft wel aan, hoe groot men hier denkt.

 

Nederlandse ambassade
In de middag hadden we de eer om met de Nederlandse consul-generaal Wilfred Mohr te lunchen, die de unieke positie van Hong Kong in de wereldeconomie uitstekend duidde. ‘Deze stad verschilt in veel opzichten van China. Je hebt hier een trias politica, persvrijheid en zoals jullie gemerkt hebben kun je hier gewoon op twitter en facebook. Dat is in China wel anders. Deze stad heeft weliswaar een via een ingewikkeld systeem gekozen parlement, maar wordt bestuurd door een CEO. In financieel opzicht is dit een succesvolle stad. Bijna 10% van de mensen die hier woont is miljonair in Amerikaanse dollars. Je slaagt hier of je vertrekt, want de huren zijn skyhigh. Het werkloosheidscijfer van 2% vertekent dan ook behoorlijk.’

 

Onderwijsysteem
Sociaal gezien blijkt Hong Kong minder succesvol. ‘De overheid zorgt met name voor infrastructuur. Maar omdat mensen hier nauwelijks belasting betalen, verwachten ze eigenlijk ook niet veel.’ Het zou later een fors contrast met China blijken, waar de communistische overheid zich overal mee lijkt te bemoeien. Mohr is dan ook duidelijk over de merites van het mainland. ‘Design vind men hier moeilijk. Daarom richten Chinezen zich vooral op de productie. Het cognitieve onderwijsysteem, gebrek aan persvrijheid en beperkte toegang tot internet maakt het voor de Chinees lastig om creatief vermogen te ontwikkelen.’ Vervolgens verhaalt Mohr over de taken van de ambassade, die voor 70% bestaat uit het helpen van Nederlandse bedrijven in Hong Kong. Ook het voorbereiden van bezoeken van bewindsleden en het stimuleren van culturele banden en de onderwijssector horen tot de belangrijkste bezigheden van Mohrs team.

 

Victoria’s peak
Na de lunch bewegen we ons via een tram en een bus naar Victorias Peak, het hoogste punt van Hong Kong Island. Wanneer je zo vanaf de bergkam over de stad staart, begrijp je de enorme drang naar hoogbouw. Er is bijna geen vierkante meter onbebouwd, wat de grondprijs naar absurde hoogten stuwt. Aan de einder ontwaren we, ondanks de dichte smog, Kowloon. Via een enorm steil tandradtreintje zakken we vanaf de bergkam weer tussen de beschutting van de wolkenkrabbers. Binnen vijf minuten is de ruwe natuur vergeten en zijn we weer onderdeel van de gekte van het dagelijks leven.

Reflectie
’s Avonds scheuren we op een snelle ferry onder de skyline van Hong Kong door, onderweg richting het diner op Lamma Island. Met de wind door de haren en de frisse lucht in de neus laten we de opeenstapeling van indrukken nog eens goed op ons inwerken. Deze poenerige en mondiale metropool vormt een unieke schakel tussen oost en west, en was daarom juist dé perfecte opening van onze studiereis. Morgen volgt de vliegreis naar de grootste stad ter wereld, maar geen mens in de groep die nu al aan Shanghai denkt.
—-
Lees hier het blog over Shanghai, later volgt Beijing

 

Dit bericht is een bijdrage van Tom Rustebiel. Tom Rustebiel was als programmamaker bij AOG School of Management verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de nieuwe leergang Digitaal Leiderschap . Daarnaast was hij programmamanager van Bestuurlijk Leiderschap en alumnus van de leergang Klantstrateeg. Als freelance auteur publiceerde hij over fietsen, reizen, sport en management in een aantal nationale kranten en tijdschriften.